Category: Uncategorized

U svetlu nedavne tragične smrti dvogodišnjeg deteta, želimo da izrazimo duboko saučešće porodici i zajednici koja je pogođena ovim teškim gubitkom.

Informacije koje su objavljene za vreme i nakon ovog tragičnog događaja, izazivaju duboku uznemirenost javnosti i potencijalno mogu imati štetne posledice po svako dete koje sa njima dođe u dodir. Svako dete je nosilac prava na privatnost, dostojanstvo i zaštitu od štetnih uticaja medijskog izveštavanja. Zbog toga je od izuzetne važnosti da se medijske aktivnosti sprovode u najboljem interesu svakog deteta. 

U skladu sa tim, pozivamo medije da se pridržavaju etičkih principa i da u svom izveštavanju poštuju međunarodne standarde i nacionalne propise u cilju zaštite prava, integriteta i najboljeg interesa svakog deteta.

Centar za prava deteta u okviru projekta “Promovisanje dobrobiti dece u zaštiti od nasilja”, koji finansira Delegacije Evropske unije u Republici Srbiji kroz Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava (EIDHR), raspisuje javni poziv za dostavljanje ponuda u postupku nabavke ekspertskih usluga razvijanje i sprovođenje programa mentalnog zdravlja i psihosocijalne podrške za decu i prevencije nasilja.

Kroz projekat želimo da unapredimo pristup i kvalitet usluga mentalnog zdravlja i podrške koja se pruža deci koja su riziku od nasilja ili su već izložena nasilju. Uključićemo 10 opština širom Srbije u rad na edukaciji stručnjaka iz sektora obrazovanja, socijalne i zdravstvene zaštite i podizanju svesti među decom i njihovim roditeljima/starateljima o važnosti mentalnog zdravlja i prevenciji i zaštiti dece od nasilja.

U okviru ovog javnog poziva, Centar za prava deteta traži 6 multisektorskih stručnjaka (iz sistema obrazovanja, zdravstvene i socijalne zaštite) za razvijanje i sprovođenje programa mentalnog zdravlja i psihosocijalne podrške za decu i prevencije nasilja.

Na sledecim linkovima je detaljniji opis poziva, kriterijuma i ekspertize koja je potrebna:

1. Javni poziv za dostavljanje ponuda u postupku nabavke ekspertskih usluga za razvijanje i sprovođenje programa mentalnog zdravlja i psihosocijalne podrške za decu i prevencije nasilja
2. Opis posla za pružanje ekspertskih usluga za razvijanje i sprovođenje programa mentalnog zdravlja i psihosocijalne podrške za decu i za prevenciju nasilja
3. Dokumentacija za podnošenje ponude

U vezi sa trenutnim ali i ranijim pretnjama i napadima na radnike centara za socijalni rad koji postaju sve češći širom Srbije, ovim putem apelujemo da je potrebno voditi računa o poštovanju prava dece i pravilnoj primeni međunarodnih standarda, i to naročito jednog od ključnih principa Konvencije o pravima deteta da sve odluke koje se tiču dece treba da budu u njihovim najboljim interesima. 

U skladu sa Zakonom o socijalnoj zaštiti, centar za socijalni rad vrši usluge procene i planiranja, što podrazumeva procenu stanja, potreba, snaga i rizika, kada deca žive u okolnostima višestruke ranjivosti. Taj posao zahteva veliki nivo stručnosti i izuzetno je osetljiv, te zato stručnjaci centara za socijalni rad prolaze razne obuke. Takođe, važno je naglasiti da je jedino sud nadležan da donosi odluku o lišenju roditeljskog prava. Stoga je opasno kada mediji i javnost, koji nisu upoznati sa konkretnim okolnostima slučaja u konkretnim porodicama, daju svoja mišljenja i vrše pritisak na stručnjake da donose odluke u određenom pravcu. Svako dete ima pravo na poverljivost podataka i privatnost, te nije u najboljim interesima deteta da podaci o identitetu deteta i njegove ili njene porodice budu objavljeni u medijima.  Zato ne smemo da dajemo mišljenja o individualnim slučajevima o kojima ne znamo dovoljno i nemamo informacije da bismo doneli mišljenje, upravo zato što postupak treba da bude poverljiv kako bi se zaštitilo dostojanstvo i privatnost deteta. 

Standardi Ujedinjenih nacija (UN) i Saveta Evrope kao što su Smernice UN za alternativno staranje o deci i Preporuka Saveta Evrope o pravima dece i socijalnim uslugama koje su prilagođene deci i porodicama ističu ulogu porodice kao osnove društva i prirodne sredine za razvoj, dobrobit i zaštitu dece. Ovi standardi jasno nalažu državama da treba da ulože napore da se detetu omogući da ostane ili se vrati na staranje svojim roditeljima. Zato države treba da razviju usluge podrške porodicama u krizi, odnosno porodicama u kojima roditelju ili roditeljima treba dodatna podrška i dodatni saveti – kako bi deca živela u bezbednom i sigurnom okruženju i imala pristup kvalitetnoj zdravstvenoj zaštiti i obrazovanju. Srbija je četiri godine sprovodila program Porodični saradnik koji je podrazumevao upravo ovakvu uslugu, koja se pruža porodicama u cilju sprečavanja izmeštanja dece iz biološke porodice kad god je to moguće. Postojala je spremnost države da se data usluga uvede u sistem socijalne zaštite kroz osnivanje Centara za decu i porodicu koji bi pružali niz potrebnih usluga u zajednici. Izmene i dopune Zakona o socijalnoj zaštiti su u tom cilju i sačinjene ali nažalost ovaj zakon još uvek nije usvojen.  Centar za prava deteta zato predlaže da nadležni organi, uzimajući u obzir slučajeve u kojima je roditeljima potrebna dodatna podrška, uvede datu uslugu u sistem.  Ova usluga je ključna i u slučajevima kada dete treba da se reintegriše u biološku porodicu, ako je bilo izmešteno na određeno vreme.  

Centar za prava deteta još jednom poziva medije i druge aktere koji vrše pritisak na stručne radnike centara za socijalni rad, a koji su zaduženi da vrše procenu rizika dece, da to ne rade, i to naročito ne nasilnim putem. Uloga sistema socijalne zaštite i socijalnog rada je ključna za bezbednost dece, sprečavanje nasilja i zanemarivanja dece i obezbeđivanje ranih intervencija. Procena rizika kojima je izloženo dete i porodica je izuzetno ozbiljan i osetljiv posao koji zahteva veliku stručnost.  Ako nismo zadovoljni radom centara za socijalni rad, moramo svi zajedno vršiti pritisak za unapređenje date struke, njenog položaja u našem društvu i unapređenje spektra usluga koje pružaju socijalni radnici u zajednici.  

Koalicija za monitoring prava deteta u Republici Srbiji kontinirano prati ostvarivanje prava deteta na nacionalnom nivou. U redovnim izveštajima ističe ključne izazove sa kojima se deca i mladi trenutno suočavaju u našem društvu, pružajući istovremeno preporuke za unapređenje. Nedavni šestomesečni izveštaj za period od juna do novembra 2023. godine ukazuje na zabrinjavajuće trendove, uključujući nasilje nad i među decom, neadekvatnu pravnu zaštitu i nedovoljnu podršku mentalnom zdravlju dece.

Iako postoji Nacionalni program o zaštiti mentanog zdravlja u Republici Srbiji za period 2019‒2026. godine, usvojen krajem 2019. godine, službe za dečju i adolescentnu psihijatriju na svim nivoima zdravstvene zaštite su nedovoljno razvijene, a takođe nedostaje efikasna intersektorska saradnja. Isto tako, nedostaju centri za zaštitu mentalnog zdravlja u zajednici i druge vaninstitucionalne psihijatrijske službe, što je prepoznato kao cilj u Nacionalnom programu. 

Nakon tragičnih dešavanja u maju 2023. godine pokrenule su debate o zaštiti mentalnog zdravlja dece i mladih ugroženih nasiljem na društvenim mrežama, ali i zbog neodgovornog i senzacionalističkog izveštavanja medija koje je povezano sa njihovim problematičnim ponašanjem poput porasta agresije ili anksioznosti, nižim nivoom empatije i saosećajnosti prema drugima i osećanjem straha, nesigurnosti i bespomoćnosti do kojih dolazi zbog stalnog ponavljanja informacija o nasilju. Rezultati istraživanja koje je sproveo Užički centar za prava deteta o izloženosti dece štetnim sadržajima i lažnim vestima u medijima (što uključuje i nasilje na internetu) pokazuju da se 96% dece i mladih iz uzorka, prema sopstvenim izjavama, susrelo u medijima sa sadržajem koji ih je uznemirio, uplašio, naljutio ili izazvao neku negativnu emociju; trećina ovakav sadržaj vidi svakodnevno, a četvrtina barem jednom nedeljno. Većina dece i mladih, oko 90%, tokom poslednjih godinu dana, preko medija je bila u dodiru s govorom mržnje, fizičkim nasiljem, eksplicitnim seksualnim i pornografskim sadržajima, zatim opasnim ponašanjem i zastrašujućim scenama i iskustvima sa štetnim supstancama. 

Posebno je zabrinjavajući nedostatak koordinacije i efikasne saradnje između različitih sektora, uključujući zdravstvenu i socijalnu zaštitu, obrazovanje, policiju, pravosuđe i organizacije civilnog društva, u rešavanju problema nasilja nad decom. Propusti u usvajanju Nacrta Zakona o pravima deteta i Zaštitniku prava deteta, kao i nedostatak Nacionalnog plana akcije za decu od 2015. godine, dodatno otežavaju ostvarivanje prava deteta u oblastima obrazovanja, zdravstva, pravosuđa i socijalne zaštite. Iako je Srbija donela niz strateških akata u oblasti zaštite dece od nasilja, kao što su Strategija za prevenciju i zaštitu dece od nasilja 2020 – 2023. i Opšti protokol za zaštitu dece od nasilja usvojen 2022. godine, potrebno je dodatno ulaganje napora kako bi se efikasno adresirala ova ozbiljna pitanja.

Deca koja su žrtve i svedoci krivičnih dela često nailaze na teškoće u dobijanju potrebne podrške, izložena su sugestivnim pitanjima i suočavaju se sa ograničenim resursima. Na primer, deca u sukobu sa zakonom imaju pravo na besplatnu pravnu pomoć, dok to nije uvek slučaj za decu žrtve i svedoke krivičnih dela. Važno je naglasiti potrebu za kontinuiranom multisektorskom obukom svih stručnjaka koji rade sa decom žrtvama i svedocima u krivičnom postupku. Iako postoji Nacionalna strategija za ostvarivanje prava žrtava i svedoka krivičnih dela za period 2020‒2025. godine, sa Akcionim planom, potrebno je dalje jačanje zakonodavnog okvira i dosledna primena propisa kako bi se postigao napredak u ovoj oblasti. 

Kako bismo ostvarili sveobuhvatan napredak u oblasti prava deteta, neophodno je intenzivirati napore u jačanju zakonodavnog okvira i doslednoj primeni propisa. Imperativ je stvoriti sigurno okruženje za decu, gde se ozbiljno shvataju njihovi problemi i brige. Otvorena i iskrena komunikacija sa decom, pružanje resursa i podrška za njihov razvoj su ključni elementi postizanja pravednih uslova za rast i razvoj svakog deteta u Srbiji.

Izveštaj o stanju prava deteta u Srbiji za period od juna do novembra 2023. godine, je pripremljen u okviru projekta „Praćenje primene preporuka Komiteta za prava deteta Ujedinjenih nacija“, koji Centar sprovodi u partnerstvu sa kancelarijom UNICEF-a u Srbiji u periodu od jula 2023. do 30. juna 2025. godine.

Centar za prava deteta je započeo sa sprovođenjem projekta “Promovisanje dobrobiti dece u zaštiti od nasilja”, uz podršku Delegacije Evropske unije u Republici Srbiji kroz Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava (EIDHR). Projekat se sprovodi u periodu od 1. januara 2024. godine do 31. decembra 2026. godine.

Više od milijardu dece širom sveta se suočava sa različitim oblicima nasilja, bilo da je reč o nasilju u porodici, školi, lokalnoj zajednici, ili institucijama socijalne zaštite. Ova iskustva mogu izazvati ozbiljne posledice po mentalno zdravlje dece, uključujući depresiju, anksioznost i druge probleme.

U Srbiji, sistem podrške deci koja su izložena nasilju kao i sa mentalnim izazovima je ograničen, a mnoga deca se suočavaju sa stigmom i ne znaju gde da potraže pomoć. Procesi procene i tretmana u zdravstvenom sistemu su često dugi, što znači da deca ne dobijaju odgovarajuću podršku na vreme. Poslednja istraživanja ukazuju na široko rasprostranjeno nasilje u porodici nad decom u Srbiji, što se delimično pripisuje tradicionalnim vrednostima koje podržavaju primenu fizičkih kazni. Više od 40% dece do 14 godina je doživelo nasilne oblike disciplinovanja, dok je u romskim naseljima taj broj čak 67%. Pored toga, zabrinutost izaziva i porodično nasilje nad ženama i decom, kao i nasilno ponašanje mladih.

Kroz projekat želimo poboljšati pristup i kvalitet usluga mentalnog zdravlja i podrške koja se pruža deci koja su riziku od nasilja ili su već izložena nasilju. Uključićemo 10 opština širom Srbije u rad na edukaciji stručnjaka iz sektora obrazovanja, socijalne i zdravstvene zaštite i podizanju svesti među decom i njihovim roditeljima i starateljima o važnosti mentalnog zdravlja i prevenciji i zaštiti dece od nasilja.

Kroz razvoj programa i saradnju sa decom iz različitih škola širom zemlje, razvićemo digitalnu platformu i brošure koje će edukovati decu o zaštiti od nasilja i očuvanju mentalnog zdravlja. Paralelno s tim, sprovodićemo kampanju kako bismo javnosti preneli ključne poruke o važnosti mentalnog zdravlja dece i potrebi za prevencijom i zaštitom dece od nasilja.

Cilj nam je da unapredimo pristup uslugama i rano prepoznavanje problema, kako bismo uticali da deca dobiju  potrebnu podršku u pravo vreme. Kroz jačanje kapaciteta stručnjaka iz različitih sektora i osnaživanje lokalnih zajednica u kojima deca žive, želimo da doprinesemo unapređenju prava dece i njihove dobrobiti, pružajući im šansu za bezbedniji i zdraviji život.

Centar za prava deteta objavljuje oglas za plaćenu obuku projektnog asistenta/kinje u okviru programa ,,Moja prva plata”

Ako ispunjavaš sledeće kriterijume:

• Pokazuješ interesovanje za oblast prava deteta i želiš da proširiš svoje znanje i veštine u oblasti projektnog menadžmenta;
• Imaš manje od 30 godina;
• Završio/la si osnovne akademske studije;
• Nemaš radnog iskustva ili imaš manje od šest meseci;
• Prijavljen/a si na listi Nacionalne službe za zapošljavanje. 

PRIJAVI SE ZA PLAĆENU OBUKU PROJEKTNOG ASISTENTA/KINJE 

Više informacija o oglasu i načinu prijave pogledaj ovde.

Grupa organizacija civilnog društva skreće pažnju javnosti na to da je u sredu, 9. avgusta, završena javna rasprava o Nacrtu zakona o dopunama Zakona o zaštiti lica sa mentalnim smetnjama koji je pripremilo Ministarstvo zdravlja Republike Srbije, a kojim se propisuju uslovi za prinudno zadržavanje dece koja zbog svog uzrasta nisu krivično odgovorna, a izvršila su dela koja su krivičnim zakonodavstvom kažnjiva zatvorom od najmanje deset godina, u posebnom delu psihijatrijske ustanove. Iako je izuzetno značajno pravno urediti položaj dece koja, zbog svog uzrasta, nisu odgovorna za teška dela koja su izvršila, smatramo da ovaj nacrt u potpunosti zanemaruje mnogobrojne aspekte ostvarivanja prava dece, te za posledicu može imati dehumanizovanje i izopštavanje ove dece iz društva, dok ne vodi unapređenju bezbednosti zajednice za šta su neophodni programi prevencije, unapređenje rane identifikacije dece pod rizikom i upućivanje na adekvatne intervencije.

Po oceni potpisnika ovog saopštenja, predložena zakonska rešenja nesaglasna su sa Ustavom Srbije i potvrđenim međunarodnim ugovorima o ljudskim pravima, pre svega sa Konvencijom o pravima deteta, Konvencijom o pravima osoba sa invaliditetom, Konvencijom protiv torture i drugih surovih, neljudskih ili ponižavajućih postupanja ili kažnjavanja.

Predložene izmene ni na koji način ne unapređuju zaštitu lica sa mentalnim smetnjama, što bi trebalo da bude njegova primarna svrha, već dodatno doprinose diskriminaciji i stigmatizaciji osoba sa problemima sa mentalnim zdravljem, s obzirom da se Nacrtom problemi sa mentalnim zdravljem dece olako dovode u vezu sa izvršenjem teških protivpravnih dela kažnjivih po Krivičnom zakoniku, što nije empirijski utemeljeno.

Nacrtom je predviđeno da se odluka o prinudnom zadržavanju deteta koje zbog svog uzrasta nije krivično odgovorno, a izvršilo je delo koje je krivičnim zakonodavstvom kažnjivo zatvorom od najmanje deset godina, donosi bez ograničenja u pogledu trajanja zadržavanja, uz obavezu suda da na svakih šest meseci vrši proveru ispunjenosti uslova za dalje zadržavanje i lečenje. Ovim je načinjen izuzetak u odnosu na postojeći režim prinudnog zadržavanja starijih (odraslih) lica po odredbama Zakona o zaštiti lica sa mentalnim smetnjama koji podrazumeva donošenje vremenski oročenih odluka o prinudnom zadržavanju (na mesec dana, tri meseca i šest meseci), koji nema nikakvo razumno utemeljenje i opravdanje, bilo medicinsko, tj. psihijatrijsko, bilo pravno. Ovim se deca uzrasta do 14 godina u psihijatrijskim ustanovama stavljaju u očigledno nepovoljniji položaj u odnosu na druge pacijente u tim ustanovama, što – osim njihove diskriminacije – otvara i pitanje prirode ove mere koja dobija punitivnu dimenziju.

S obzirom da se radi o postupku u kojem se odlučuje o lišenju slobode deteta, upadljiv je nedostatak Nacrta u pogledu zaštitnih mera od arbitrarnog lišenja slobode. Tako, Nacrt ne predviđa – kao uostalom ni važeći Zakon o zaštiti lica sa mentalnim smetnjama – obavezno stručno (advokatsko) zastupanje deteta u postupku prinudnog zadržavanja u psihijatrijskoj ustanovi.

Da je Nacrt u potpunosti sveden na represiju putem neograničenog zadržavanja krivično neodgovornog deteta u psihijatrijskoj ustanovi i njegovog izopštavanja iz zajednice proizlazi i iz predloga Nacrta da se posete i kontakti deteta smeštenog u posebnom delu psihijatrijske ustanove
mogu privremeno zabraniti iz bezbednosnih razloga – bez ikakvog zakonskog ograničenja trajanja te „privremene“ zabrane. Apsurd čini većim činjenica što se ova zabrana odnosi i na članove uže porodice i što se primenjuje u zatvorenoj ustanovi sa posebnim obezbeđenjem, zbog čega bi se režim držanja dece u ovom delu psihijatrijske ustanove mogao pretvoriti u nečovečan i ponižavajući.

Istraživanja dosledno ukazuju na to da je socijalna podrška zaštitni faktor u očuvanju mentalnog zdravlja i rehabilitaciji. Rešenje Nacrta koje dopušta mogućnost uskraćivanja socijalnih kontakta, kao i izolacije deteta od porodice i rodbine iz bezbednosnih razloga ne doprinosi njegovom oporavku, resocijalizaciji i rehabilitaciji, već predstavlja rizik za pogoršanje mentalnog zdravlja deteta i može imati negativan efekat na dalji razvoj njegovih ličnosnih i socijalnih kapaciteta.

Rešenja predložena Nacrtom otvaraju još jedno pitanje – u kom postupku će se utvrđivati da je dete na koje će se primenjivati restriktivan režim predložen Nacrtom zaista izvršilo teško kažnjivo delo koje je krivičnim zakonodavstvom kažnjivo zatvorom od najmanje deset godina, s obzirom da se protiv dece uzrasta do 14 godina ne može voditi krivični postupak u kojem se utvrđuje da li je ono predmetno delo i izvršilo.

Svekupno posmatrano, režim predviđen Nacrtom za decu uzrasta do 14 godina koja su izvršila teška dela za koja nisu krivično odgovorna i koja su zbog toga i “ispoljenih mentalnih smetnji” smeštena u predviđenim psihijatrijskim ustanovama je značajno – a neopravdano – restriktivniji od režima u kojem se mogu naći starija deca koja su krivično odgovorna za svoja dela.

Organizacije civilnog društva su zatražile od Ministarstva zdravlja da nakon sagledavanja primedaba i komentara još jednom razmotri odredbe Nacrta i produži, odnosno ponovo otvori javnu raspravu o njegovom tekstu, koja bi podrazumevala aktivan dijalog svih relevantnih zainteresovanih strana, uključujući stručnjake za prava deteta, profesionalce iz oblasti mentalnog zdravlja i socijalne zaštite, kao i organizacije civilnog društva koje se bave zaštitom ljudskih prava.

Organizacije civilnog društva koje su potpisnice ovog saopštenja će o sadržini Nacrta obavestiti međunarodna nadzorna tela, tj. Komitet za prava deteta i Komitet za prava osoba sa invaliditetom, kao i odabrane specijalne izvestioce UN za ljudska prava, i zatražiti njihovu reakciju.

Organizacije potpisnice:

A 11 – Inicijativa za ekonomska i socijalna prava
Beogradski centar za ljudska prava
Centar za prava deteta
Inicijativa za prava osoba sa mentalnim invaliditetom MDRI-S
Mreža organizacija za decu Srbije
PIN – Psychosocial Innovation Network

U vezi sa nedavnim slučajevima dece kojima je određena mera pritvora, ovim putem apelujemo na poštovanje prava dece i pravilnu primenu međunarodnih standarda i nacionalnih propisa u ovim situacijama.

Određivanje mere pritvora i neophodnost poštovanja osnovnih standarda kada se ova mera primenjuje prema deci za koju se tvrdi, koja su optužena ili za koje je utvrđeno da su učinila krivična dela mora da bude u skladu sa zakonom, poslednja moguća mera i to na najkraći mogući vremenski period, uz poštovanje najboljih interesa deteta. Ukoliko se ipak odredi, pritvor treba redovno preispitivati, a slučajevi kada se deca nalaze u pritvoru treba da imaju prioritet. Tokom lišenja slobode deca treba da budu smeštena odvojeno od odraslih osoba, treba da im se obezbedi fizičko okruženje i smeštaj koji pogoduju reintegrativnoj nameni lišenja slobode te treba da se poštuju njihova prava na obrazovanje, privatnost, zaštitu fizičkog i mentalnog zdravlja, održavanje kontakata sa porodicom putem dopisivanja i poseta i druga prava.

Istraživanja ukazuju da pritvor može imati višetruki negativni uticaj na dete. Ograničenje životnih aktivnosti, skučen prostor boravka, ograničenje slobode kretanja se doživljava kao poniženje i degradacija, te ima za posledicu gubitak samopouzdanja i dovođenja do emocionalne napetosti koju mnoga deca ne mogu da savladaju. Deca naročito teško podnose prekid veza sa spoljnim svetom, pre svega porodičnih, zatim rodbinskih i prijateljskih. Takođe, pritvor pojačava pojavu depresije kod dece i izaziva simptome stresa, uključujući gubitak apetita, poremećaje spavanja, povlačenje, samopovređivanje, agresiju, pa čak i pokušaje samoubistava, bez obzira na uslove i trajanje pritvora.

Zato, umesto pritvora, mere privremenog smeštaja dece u sukobu sa zakonom moraju imati primat, na šta je posebno ukazao i Komitet za prava deteta u Srbiji u svojoj Preporuci povodom drugog i trećeg alternativnog periodičnog izveštaja o primeni Konvencije o pravima deteta u Republici Srbiji. U ovim preporukama se izričito navodi da Republika Srbija treba da nastavi i intenzivira rad na obezbeđenju pune primene standarda koji se odnose na decu u sukobu sa zakonom, obezbedi primenu alternativnih mera umesto pritvora, sprovodi dosledno obuku profesionalaca koji rade u u ovoj oblasti, ojača preventivne programe i osigura sprovođenje postojećih zakona.

Pozivamo nadležne organe, medije i društvo u celini da budu svesni dugotrajnih i često nepopravljivih posledica pritvora na decu i da svojim postupcima ne otežavaju njihov položaj tokom tog procesa. Posebno apelujemo na medije da poštuju pravo na privatnost i dostojanstvo dece i uzdrže se od objavljivanja informacija koje mogu ugroziti njihovu privatnost ili na bilo koji način kršiti prava deteta.

U skladu sa gore nadenim, ovim putem aplelujemo na nadležne organe da:

• osiguraju primenu alternativne mere pritvoru, kao što je privremeni smeštaj dece u sukobu sa zakonom, kako bi se uz mere koje su usmerene na pomoć, brigu i nadzor deteta, predupredile smetnje za njegov/njen normalan i nesmetan razvoj i sazrevanje;
• u slučajevima kada je pritvor neizbežan, daju najviši prioritet urgentnom procesuiranju kako bi se obezbedilo najkraće moguće trajanje pritvora;
• omoguće efikasne procedure prilagođene deci, pružajući informacije, savete, podršku, kao i pristup nezavisnim procedurama za podnošenje pritužbi i žalbi uz neophodnu pravnu i drugu pomoć;
• obezbede sadržajne aktivnosti i programe usmerene na reintegraciju i podsticanje razvijanja pozitivnih potencijala;
• osiguraju prustup obrazovanju, zdravstvenoj zaštiti i odgovarajućoj psihosocijalnoj pomoći i podršci.

Saopštenje podržali:

Mreža organizacija za decu Srbije

Centar za prava deteta

Centar za kreativni razvoj – Knjaževac

Grupa za decu i mlade “Indigo”

UG ”NEXUS-Vranje”

Inicijativa za prava osoba sa mentalnim invaliditetom MDRI-S

Žene za mir – Leskovac

Užički centar za prava deteta

PIN – Psychosocial Innovation Network

Udruženje građana ,,KOKORO’’-Bor

Autonomni ženski centar

Centar za rad sa decom, mladima i porodicom Vrdničak 

Konjički Klub “Aranđelovac”

Centar za proizvodnju znanja i veština – Novi Sad

Evropski pokret u Srbiji

Crta

Građanske inicijative

Nezavisno udruženje novinara Srbije

Prijatelji dece Srbije

Komitet pravnika za ljudska prava YUCOM

Udruženje građanki FemPlatz

Beogradski centar za ljudska prava

Civil Rights Defenders

Centar za dostojanstven rad

ASTRA-Akcija protiv trgovine ljudima

Centar za samostalni zivot osoba sa invaliditetom Srbije

Udruženje građana ATINA

Two more peer psychosocial support workshops were held earlier this month as part of the “Supporting the children and youth wellbeing and child rights education” project, with financial support from the International Women’s Club (IWC), aimed at improving the mental health of children residing in the Institution for Children and Youth in Belgrade. The workshops were conducted by a peer educator and member of the DX Club at the Center for Pedagogical Development (CPD), Olga Dević, under the supervision of psychologist Tamara Tomašević.

The workshop topics focused on introducing children to constructive ways of coping with various emotions and expressing them in different contexts. Through the workshops, children had the opportunity to familiarize themselves with strategies for dealing with basic emotions and to attempt to apply them in different situations through conversation and play.

Additionally, the children had the chance to engage in group exercises and interactive games that helped them better understand and recognize emotions in others. Through bodily manifestations such as facial expressions, gestures, and body language, children learned how to interpret and interpret emotions in others.

Furthermore, the workshops provided children with a space to express their own emotions and gain self-confidence in expressing them. Through conversation and various creative activities, children learned to identify, name, and express their emotions in a healthy and constructive manner.

The children shared their impressions from the workshops verbally: “I never thought that we show the same emotion in so many different ways,” “I wish people could recognize when I’m sad even before I say it, like they did here at the workshop,” “This was great, when can we have another conversation like this?”

The first two workshops dedicated to introducing and developing psychological resilience in children were successfully conducted as part of the project “Supporting the Wellbeing of Children and Youth and Education on Child Rights,” with financial support from the International Women’s Club (IWC) donor. The aim of the workshops was to improve the mental health of children residing at the Institute for Child and Youth in Belgrade. The workshops were facilitated by a peer educator and a member of the DX Club at CPD, Olga Dević, under the supervision of psychologist Tamara Tomašević.

The children showed great interest and actively participated in the workshops. Through various activities, we explored the connections between hobbies, emotions, and life satisfaction. The activity “My Ideal Day” was particularly interesting, where the children mapped out activities that would make them happy. We discussed how certain activities affect our mood.

We also discussed the support that children can receive from adults. The children shared their opinions on the importance of support for their development and identified skills they would like to develop in order to feel more secure in providing support to others.

The children were engaged and expressed satisfaction during the workshops. They expressed a desire for similar activities to continue and for discussions on real-life topics. Based on their exchanges and uncomfortable situations (stressors) they had experienced, the children expressed a wish to learn how to respond in situations where it is necessary to provide first aid. They recognized the skills they possess but also those they lack in order to feel more confident in providing support.

Centar za prava deteta (CPD) sa zadovoljstvom predstavlja Izveštaj o stanju prava deteta u Republici Srbiji u periodu od februara 2017. do juna 2023. godine. Izveštaj je rezultat dugogodišnjeg zajedničkog rada članica Koalicije za monitoring prava deteta u Srbiji (Koalicija) koju čine: Centar za prava deteta, Užički centar za prava deteta, Beogradski centar za ljudska prava, ASTRA — Akcija protiv trgovine ljudima i Centar za socijalnu politiku. Izveštaj je nastao u okviru projekta Praćenje sprovođenja preporuka UN Komiteta za prava deteta koji sprovodi Centar za prava deteta uz finansijsku podršku UNICEF-a u Srbiji.

Ovaj izveštaj ima za cilj da pruži presek stanja primene preporuka Komiteta za prava deteta Ujedinjenih nacija (UN) u Republici Srbiji tokom proteklih šest godina. U skladu sa tim, prikazani su podaci iz zvaničnih statističkih i administrativnih izvora, nacionalnih i lokalnih istraživanja, primera iz prakse i opštih saznanja.

Nakon šest godina praćenja primena preporuka najveći broj preporuka Komiteta za prava deteta je ostao neispunjen. Među tim preporukama je i donošenje posebnog Zakona o pravima deteta i zaštitniku prava deteta kojim bi se utvrdili osnovni principi i katalog prava deteta i uspostavila nezavisna institucija za zaštitu prava deteta. Takođe, potrebno je sprovesti i preporuke koje se odnose na usvajanje novog Nacionalnog plana akcije za decu kojim bi se omogućile koordinacija i sprovođenje aktivnost na nacionalnom nivou koje su odgovorne za dobrobit dece. Usklađivanje nacionalnog okvira sa Konvencijom o pravima deteta, prikupljanje podataka na svim nivoima, inkluzija, obrazovanje o pravima deteta, zdravstvena i socijalna zaštita sve dece, zaštita dece od nasilja, su neke od ključnih preporuka koje je i dalje potrebno sprovesti.

U procesu izrade izveštaja, CPD je uspostavio onlajn platformu dostupnu na adresi www.kpdpreporuke.cpd.org.rs kako bi olakšao praćenje primene preporuka zainteresovanim organizacijama civilnog društva. Takođe, razvijena je i onlajn platforma www.misljenjadece.cpd.org.rs namenjena deci, omogućavajući im da aktivno učestvuju u procesu praćenja primene preporuka, pružajući svoje mišljenje na jeziku prilagođenom njima.

Ovaj izveštaj predstavlja važan korak ka unapređenju primene prava deteta u Srbiji. CPD će koristiti prikupljene podatke i preporuke iz izveštaja kao osnovu za pripremu alternativnog Četvrtog i petog periodičnog izveštaja o primeni Konvencije o pravima deteta, koji se očekuje u 2024. godini.

CPD izražava zahvalnost Kancelariji za ljudska i manjinska prava (bivša kancelarija pri Vladi Republike Srbije), svim organizacijama civilnog društva, institucijama i pojedincima koji su doprineli izradi ovog izveštaja. Nastavićemo da zajednički radimo na unapređenju i zaštiti prava deteta u Republici Srbiji, uz podršku kancelarije UNICEF-a u Srbiji.

The Child Rights Centre (CRC) is pleased to announce its membership in the Child Friendly Justice European Network (CFJ-EN), affirming our commitment to advancing child-centered justice and protecting the rights of every child.

The Child Friendly Justice European Network is a leading network of organizations in Europe dedicated to child-friendly justice. The network envisions the establishment of a fair and inclusive justice system for children across Europe. Its mission is to ensure that all children have access to justice and are protected, heard, and respected in all legal proceedings. The network advocates for the implementation of special legal and policy frameworks that take into account the needs, abilities, and rights of the child, as well as collaboration with all relevant stakeholders in the justice system to achieve these goals. The Child Friendly Justice European Network works to promote changes in the justice system, educate and inform professionals, and raise public awareness about children’s rights in legal processes.

Through this membership, the CRC will have access to the latest research and resources in the field, opportunities to collaborate with experts from across Europe, and the strengthening of our work in protecting children’s rights.

Zakonska zabrana fizičkog kažnjavanja dece, jačanje mehanizama koji obezbeđuju zaštitu dece od nasilja u svim okruženjima, jačanje inkluzivnosti u obrazovanju i poboljšanje celokupnog normativnog okvira koji se tiče prava deteta su neke od preporuka koje je Srbija prihvatila u nedavno završenom procesu Univerzalnog periodičnog pregleda, jednog od važnih međunarodnih mehanizama za procenu stanja ljudskih prava.

Organizacije za prava dece – Mreža organizacija za decu Srbije, Centar za prava deteta i Save the Children, pozdravljaju prihvatanje preporuka koje su ključne za unapređenje položaja dece u Srbiji i njihov rast i razvoj. Posebno je važno usvajanje i ostvarivanje preporuka koje se tiču inkluzivnosti i zabrane diskriminacije, kako u obrazovanju, tako i drugde, koje pokazuju posvećenost tome da sva deca imaju kvalitetno obrazovanje i sve usluge, uključujući decu u ranjivoj situaciji kao što su deca Romi, deca izbeglice i migranti, deca sa invaliditetom.

Posvećenost deci na svim nivoima društva ključna je u ovom trenutku kada se Srbija suočava sa posledicama ekstremnog nasilja u školi, velikom tragedijom koja je izazvala i niz pratećih potresa, ali i dovela do saglasnosti u vezi sa tim da se mora učiniti sve kako bi se deca zaštitila. Preporuke iz Univerzalnog periodičnog predloga su jedna od važnih smernica za unapređenje sistema.

U ovom ciklusu, Srbija je prihvatanjem preporuke potvrdila i svoju posvećenost tome da ratifikuje Treći Fakultativni protokol o komunikacijskim procedurama uz Konvenciju o pravima deteta. Ovaj protokol omogućava podnošenje žalbe protiv države Komitetu UN-a o pravima deteta, odnosno deci je na raspolaganju mehanizam pomoću kojeg mogu tražiti pravdu na međunarodnom nivou u situacijama kada smatraju da državni mehanizmi nisu adekvatno odgovorili na njihove žalbe.Srbija je bila jedna od prvih država koja je potpisala ovaj protokol, ali ga, na žalost, još nije ratifikovala, iako je preporuku o ratifikaciji prihvatila još u prethodnom ciklusu Univerzalnog periodičnog pregleda.

Među ostalim usvojenim preporukama koje su važne za dobrobit dece su rad na unapređenju zakona i borba protiv nasilja u porodici, nasilja nad ženama i devojčicama, kao i unapređenje sistema kako bi se iskorenio dečiji brak.

Univerzalni periodični pregled (međunarodna skraćenica UPR) je mehanizam u nadležnosti Saveta za ljudska prava Ujedinjenih nacija, i specifičan je po tome što, u ovom procesu, države procenjuju druge države kada je u pitanju ostvarivanje ljudskih prava, i daju preporuke kako se situacija može unaprediti. UPR se odvija u ciklusima od pet godina, i Srbiji je ovo četvrti ciklus u kojem učestvuje.

Najkasnije do naredne sednice Saveta UN za ljudska prava, što je u septembru ove godine, Srbija ima vremena da se izjasni o preporukama koje nije prihvatila tokom revizije u maju.

Organizacije koje se bave zaštitom i promocijom pravima deteta pozivaju nadležne da, nakon razmatranja, usvoje i sprovedu u delo i druge preporuke koje su ključne za decu u Srbiji. Među tim preporukama su usvajanje Zakona o pravima deteta i uvođenje institucije Zaštitnika prava deteta. Iako Nacrt zakona o pravima deteta i Zaštitniku prava deteta postoji i prošao je fazu javne rasprave u junu 2019. godine, još uvek se odlaže proces njegovog usvajanja. Ovim zakonom bi se utvrdili osnovni principi i katalog prava deteta i uspostavili opšteobavezujući standardi u oblasti prava deteta, a što bi doprinelo harmonizaciji celokupnog pravnog sistema koji se odnosi na decu, koordinaciji svih uključenih sektora i usaglašavanju postojećih zakonskih rešenja u svim sektorskim zakonima sa rešenjima sadržanim u ovom zakonu.

Takođe, neophodno je usvojiti i sprovesti preporuke o unapređenju socijalnih programa za decu pogođenu siromaštvom i o unapređenju zakonskog okvira koji se tiče zdrave životne sredine. Zagađenje, klimatske promene i propadanje zdravog prirodnog okruženja najviše pogađaju decu, često su u direktnoj vezi sa siromaštvom, i ugrožavaju kako zdrav rast i razvoj dece, tako i njihovu bližu i dalju budućnost.

Children who are placed in institutions for the education of children and youth are among the most vulnerable people in society. They often come from marginalized and vulnerable segments of the population and are exposed to a number of limitations such as the risk of abuse and neglect, extreme poverty, mental health problems, etc. This is a very sensitive area where children’s rights are often violated, and the response is not always child-friendly or supportive of their individual development. They belong to the most stigmatized group of children in society, and due to the numerous prejudices they face at all levels, they are often exposed to public criticism, especially in cases of serious crimes.

They usually come from dysfunctional families, and their actions are the result of years of neglect and lack of support since early childhood. Regardless of whether they are criminally responsible children who have committed criminal acts, children who are not criminally responsible, or children who have not committed a criminal act but are placed in institutions due to neglect by their parents or guardians, they face behavioral difficulties and multiple developmental challenges and disorders, including mental health disorders, and therefore require significant and specialized support from qualified educators, psychologists, pedagogues and similar professionals. Due to this combination of different risk factors and the extreme vulnerability of this group of children, justice and social protection systems play a key role in protecting their rights. However, they often do not receive timely and individualized support, the system’s response is not always adapted to the child, and the child’s rights are often violated.

With the aim of improving the mental health of children in the Institute for Children and Youth in Belgrade, the CRC implements the project “Supporting the wellbeing of children and youth and education about children’s rights” with the financial support of donors International Women’s Club (IWC).

The project started on May 1, 2023 and will last until December 31, 2023. The project has two main components: Conducting the workshops on mental health and the rights of the child, with children from the Institute for Children and Youth in Belgrade and children from the Children’s Club DX within the CRC, and second component is implementation of the campaign on social networks in order to raise awareness of the various issues which juvenile offenders are facing in order to actively reduce stigmatization.

Centar za prava deteta ovim putem izražava iskreno saosećanje sa žrtvama današnje strašne tragedije. Duboko smo ožalošćeni zbog gubitka života dece i zaposlenih u školi, te izražavamo saučešće porodici, kao i svim učenicima i zaposlenima u školi, koji su pogođeni ovim tragičnim događajem.

Ovim putem apelujemo na medije da posebno u ovim situacijama poštuju pravo na privatnost i pravo na dostojanstvo dece, kada su oni direktne ili posredne žrtve i kada su učinioci krivičnih dela kako ne bi bili izloženi sekundarnoj viktimizaciji.

Takođe apelujemo na sve nadležne organe, a posebno na Ministarstvo zdravlja i Ministartsvo prosvete da obezbede i omoguće pristup urgentnoj psihološkoj pomoći svakom detetu. Neophodno je hitno oformiti radne grupe sa stručnjacima koji su obučeni da deci i roditeljima pruže adekvatnu pomoć i podršku, kako bi se stvorili povoljni uslovi za njihov oporavak.

The Child Rights Centre celebrated its 25th work anniversary together with its associates who gave their contribution to the promotion of child rights in Serbia. It was an opportunity for those present to be reminded of the different stages the Centre went through during its twenty-five-year history.

In the first years of its existence, at the time of great social upheavals, the Centre was also involved in humanitarian activities and actions in emergency situations through the programmes of support for the most vulnerable groups of children. Nevertheless, despite numerous implemented projects that included direct work with children, the main action line has always been to create a social and legislative framework conducive for the full realisation of child rights in Serbia through the promotion of child rights, public advocacy, research, education and participation of children.

In this direction, the foundation for monitoring the realisation of child rights in the Republic of Serbia was laid, and for many years the Centre has been a very active participant in the reform of legislation in the field of child rights, social protection, education and the judicial system. More than a hundred projects were implemented; more than 200 reports, surveys, handbooks, newsletters and brochures were published; hundreds of trainings, workshops and other events were held for professionals, the civil sector, parents and children; numerous educational materials intended for children were created; and numerous advocacy initiatives were launched, both independently and in partnership with other organisations and networks; the development of a more favourable legislative and strategic framework in the field of child rights was influenced through participation in the work of many expert bodies. In addition, the Centre is a founder of the Coalition for Monitoring the Rights of the Child and a member of EuroChild, Platform of Organizations for Cooperation with UN Human Rights Mechanisms, Network of Organisations for Children of Serbia – MODS and the National Convention on the European Union.

Since its establishment, the Centre has supported and developed direct work with children through the DX Club. DX Club is a place that gathers children and youth and where they can get information about their rights in a language they understand, and can also engage in various activities, such as workshops, panel discussions, public actions and self-advocacy actions both at the national, and at the international level. Children and young people had the opportunity to participate in numerous campaigns and the production of informative materials intended for children and young people.

Following its mission and vision, the Centre will continue to promote the implementation of the Convention on the Rights of the Child through the promotion of the rights of the child, public advocacy, research, education and participation of children.Within its strategic priorities, it will continue to work in the area of prevention and protection of children from violence, policy monitoring, child-friendly justice, participation of children, protection of children from discrimination and realisation of child right to a healthy environment.

The Child Rights Centre held the third dialogue on the rights of the child entitled “Child-friendly Serbia – Infrastructure and Challenges in Implementation” as part of the project Strengthening the capacities of civil society organisations to contribute to the fulfilment of Serbia’s human dimension commitments in the field of the rights of the child, financially supported by the OSCE Mission to Serbia. The dialogue gathered representatives of competent institutions, civil sector and international organisations. It was an opportunity to summarise what had been done in the Republic of Serbia in order to ensure continuous support and improvement of the existing conditions, and an opportunity to review the functioning of the general measures for the implementation of the Convention.

Our country ratified the Convention on the Rights of the Child 32 years ago, thereby undertaking, among other things, to take all appropriate legislative, administrative and other measures to realise the rights recognised in this international agreement. Despite the efforts to improve the position and rights of the child through legal documents, it was noticed that in practice there was no comprehensive approach to the protection of child rights, intersectoral cooperation or thorough understanding of the responsibility for the protection of child rights in certain social areas, which is a prerequisite for the realisation of all guaranteed rights fully in accordance with the Convention.

Building on the first and the second dialogue, which covered the general framework for the realisation of child rights in Serbia, the lack of legislative and administrative measures, and challenges in realising the basic principle of child rights – protection from discrimination, the goal of the third dialogue was to mark the World Children’s Day and confirm the commitment of all actors in Serbia to the realisation of child rights, as well as to contribute to raising awareness in society, especially among children, parents and all those who work with children.

In the first panel, it was stressed, among other things, that education related to child rights in Serbia did not meet the standard defined in the Convention on the Rights of the Child, according to which the states should enable learning about child rights “for every child, at all levels of education.” It is also worrying that there is generally a lack of knowledge and misunderstanding of the concept of child rights at all levels, from children and parents, through professionals to decision makers. The participants reiterated the need for the adoption of a comprehensive Law on the Rights of the Child, and discussed the issue of establishing an independent body for the protection of child rights and the importance of developing a national strategy for child rights. They also pointed out the necessity of continuous monitoring of the realisation of child rights, cooperation with civil society organisations, continuous training and dissemination of information about child rights, as well as cooperation with international organisations in this area.

The second panel was dedicated to the presentation and description of all the necessary steps to ensure the timely and adequate protection of children from violence, abuse and neglect in all the environments in which they lived, with the aim of ensuring the conditions for the safe and proper growth and development of each child, while respecting their integrity and dignity. The panellists particularly referred to the challenges in the protection of children in the field of informal education and sexual abuse, as well as the increasingly frequent occurrence of peer violence. It was highlighted that child rights were insufficiently respected precisely in the areas of social life that concerned children most, and in which they should be provided with special protection, such as education, family-legal, social and health care systems.

Posts about dialogue:

MODS

Child Hub

On 4 November 2022 in Belgrade, the Child Rights Centre (CRC) held the second in a series of dialogues on the rights of the child entitled “Child-friendly Serbia – Infrastructure and Challenges in Implementation” as part of the project Strengthening the capacities of civil society organisations to contribute to the fulfilment of Serbia’s human dimension commitments in the field of the rights of the child, financially supported by the OSCE Mission to Serbia. The dialogue was held as part of the conference “Universal Periodic Review (UPR): A discussion on the fulfilment of the recommendations addressed to Serbia after the Third Cycle”, organised by the Platform of Organisations for Cooperation with UN Human Rights Mechanisms, of which the CRC is a member and also the coordinator of the Child Rights Clusters.

During the dialogue, which brought together 43 representatives of institutions, civil society organisations and international organisations, the degree of the fulfilment of the recommendations in the field of child rights issued to Serbia after the Third UPR cycle was discussed. In the shadow report for the Fourth Cycle of the UPR, the Child Rights Cluster reiterated the unfulfilled recommendations from the previous cycle, related to the adoption of the comprehensive Law on the Rights of the Child and the Child Ombudsperson, the introduction of an explicit legal prohibition of corporal punishment of children in all environments, including family, as well as the continuation of strengthening actions in the fight against child trafficking and measures to prevent and improve the identification of these cases.

Building on the first dialogue, which covered the general framework for the realisation of child rights in Serbia, and the lack of legislative and administrative measures, the goal of the second dialogue was to continue discussing the monitoring of the situation in the field of child rights, as well as challenges in realising the basic principle of child rights – protection from discrimination. The issue of protecting children from discrimination is not only the subject of the recommendations of the Third Cycle of the UPR, but also of many other international bodies, such as the Committee for the Rights of the Child, the Committee for the Elimination of Racial Discrimination, the Committee for the Elimination of Discrimination against Women, etc. and the UN Sustainable Development Goals.

Discrimination against children affects all spheres of their lives and prevents them to exercise the rights of the child. During the dialogue, various organisations working in the field of child rights presented their perspective on the consequences of the lack of adequate protection against discrimination for certain groups of children, such as Roma children, children with developmental disabilities, children in residential care, juvenile delinquents, children in street situations, child victims of human trafficking, child migrants, intersex children, etc. It was especially emphasized that during the pandemic, children from vulnerable groups were more exposed to discrimination and violation of child rights in various areas, which further worsened their situation. It was pointed out that little attention was paid to educating children to recognise discrimination, due to which it was rarely reported. In addition, it is difficult to give an assessment of judicial practice related to discrimination because there is no unified and centralised system for monitoring the functioning of the system of legal protection against discrimination, but it is certain that victims of discrimination are reluctant to use the mechanisms of protection against discrimination (Commissioner for Protection of Equality, court protection) because they do not trust institutions, are afraid of secondary victimisation, etc. That is why a total number of cases is far higher than the number of reported cases, which is supported by numerous reports.

Shared by:

ChildHub

On 12 October 2022 in Belgrade, the Child Rights Centre held the first in a series of dialogues on the rights of the child entitled “Child-friendly Serbia” as part of the project Strengthening the capacities of civil society organisations to contribute to the fulfilment of Serbia’s human dimension commitments in the field of the rights of the child, financially supported by the OSCE Mission to Serbia.

The dialogue brought together representatives of competent institutions (Committee on the Rights of the Child of the National Assembly of the Republic of Serbia; Ministry of Human and Minority Rights and Social Dialogue; Ministry of Family Welfare and Demography; Judicial Academy; Provincial Ombudsman; Protector of Citizens; Commissioner for Protection of Equality), civil society organisations (members of the Coalition for Monitoring the Rights of the Child and the Platform of Organizations for Cooperation with UN Human Rights Mechanisms, MODS and other organisations operating in the field of child rights), international organisations/agencies (UNICEF, OSCE, Save the Children) and university professors.

The dialogue provided an opportunity to look back at what had been done in the Republic of Serbia to establish the infrastructure for the implementation of child rights and what legislative and administrative measures were being implemented. Legislative and administrative measures were discussed in two separate panels. Considering the complexity and scope of this topic, the first panel focused on the adoption of the law on the rights of the child, while the second panel focused on the establishment of an independent institution for the protection of the rights of the child and education in this field. The selection of topics for the dialogue was based on the holistic approach to the rights of the child and the general measures of the Committee on the Rights of the Child, a body that supervises the implementation of the Convention on the Rights of the Child, which the state should implement. The selected topics indicated the connection with all other measures, which all together constitute the necessary infrastructure for the exercise of child rights.

Bearing in mind that the rights of the child are scattered in over 80 legal texts, the participants agreed that the adoption of a comprehensive Law on the Rights of the Child would align the existing legal texts with the ratified international treaties. The participants in the dialogue also pointed out that since 2016 Serbia had lacked a unified and coordinated strategic policy in the field of child rights, because the previous National Action Plan for Children had been valid until 2015. Furthermore, it is necessary to strengthen the function of the Council for Child Rights of the Government of the Republic of Serbia, as a multi-sector coordination body, and to provide adequate human, technical and financial resources for its efficient and continuous operation. The term of the Council members expired in April, and the new convocation is expected only after the formation of the Government. On several occasions, the participants stressed the key importance of continuous education and dissemination of information about child rights at all levels – from the officials of relevant institutions and courts to parents and children at all levels of education.

Although some progress has been made in this area, it is necessary to invest additional efforts in order to continuously work on exercising the rights of the child, in accordance with the rights guaranteed in the Convention on the Rights of the Child. The participants agreed that the full realisation of child rights required the improved infrastructure for their protection and realisation and a review of the effectiveness of general measures for the implementation of the Convention on the Rights of the Child in the Republic of Serbia.

Shared by:

Regional Child Hub Platform

MODS

The Republic Institute for Social Protection and the Child Rights Centre (CRC) held their final conference in the Palace Hotel in Belgrade as part of the project “Promoting Positive Juvenile Justice System in Serbia”, which was financially supported by the European Commission through the Rights, Equality and Citizenship Programme. The conference gathered representatives of the social protection system, justice system, schools, civil sector, academia and donor community.

Marko Todosić, Acting Director of the Republic Institute for Social Protection, opened the conference and expressed his hope that cooperation would be continued successfully on many other joint projects. In his address, he stated: “The specific goals of the project are focused on the development and implementation of innovative, effective programmes for work with children in conflict with the law, strengthening the capacity of experts in the systems of social protection and justice in order to act in accordance with the principle of the best interests of the child. I would like to thank all the partners and participants in the implementation of this important project. We are especially grateful to the representatives of the Ministry of Labour, Employment, Veteran and Social Affairs, the employees of the institutions for education of children and youth in Belgrade, Niš and Knjaževac, as well as our partners from the Child Rights Centre who selflessly shared their time, knowledge and experience in all phases of research and project implementation. We owe special thanks to the institutionalised children who shared their thoughts, feelings, wishes and visions of how the institutions in which they lived should look like in the future. We hope that all of us will have the opportunity to witness the positive changes achieved in the work with children subjected to custodial diversion measures.”

“Children in conflict with the law belong to one of the groups most exposed to stigmatisation in society and, precisely because of the numerous prejudices they encounter at all levels, they are often exposed to public criticism, especially in cases of committing serious crimes. We often forget that these are children who usually come from dysfunctional families and that their actions are the result of years of neglect and lack of support from early childhood. It is precisely for this reason that part of the activities carried out as part of this project were aimed at public awareness. In addition, the participation of children and young people from our organisation’s DX Club has been extremely important, both through their contribution during peer workshops conducted in the institutions for education of children and youth in Belgrade, Knjaževac and Niš, and through their participation in the awareness raising campaign”, pointed out Jasmina Miković, CRC Director.

Prof. Djuradj Stakić presented the findings of the research, stressing that the aim of the project was to encourage and direct the reorganisation and reconceptualization of all three educational institutions in accordance with international standards, relevant theoretical concepts and approaches, methodology and practice based on proven effectiveness in order to adapt the conditions and the way of working to developmental challenges, risks, needs and potentials of institutionalised children. Moreover, the project sought to correct the “injustice” against the educational institutions which, under the pressure of deinstitutionalisation, inclusion and the development of alternative measures for the treatment of children in conflict with the law in the community, were harshly criticised and left with depleted resources, on the margins of reform efforts, to deal with increasingly more complex and intense developmental challenges and disorders in children in conflict with the law.

Natalija Cvetković a DX Club member pointed out: “The children from the institution shared their experiences in contact with the police and judges, on the basis of which we concluded that they felt confused and were not sufficiently informed about their rights.” In addition, she said that they felt insecure when it came to further plans for the future.

Ljiljana Panjković from the Primary School “Branko Pešić” presented the results of the training programmes implemented in the institutions for education of children in Belgrade, Knjaževac and Niš and pointed out that it was important not to forget that some wonderful young people lived, grew and matured in all these institutions, and that some adults had played with their lives due to which they had to master the lessons of LIFE the harder way.

The conference participants also had the opportunity to watch the video “MAYBE”, which was created by the CRC to draw the public attention to the situation of children in conflict with the law placed in educational institutions in Belgrade, Niš and Knjaževac.

Finally, all the participants agreed that it was necessary to work on the development and implementation of innovative, effective evidence-based programmes for children in conflict with the law, to strengthen the capacities of experts in the systems of social protection and justice to act in accordance with the principle of the best interests of the child, to strengthen multisectoral cooperation through a multidisciplinary approach in order to respond to the needs of each child. In addition, they agreed that it was necessary to improve the participation of children in procedures that concerned them, through informing them about their rights and strengthening their knowledge and capacities. 

“I’m sorry that no one trusts me. I lack support,” a boy from the institution for the education of children and youth in Niš.

In order to draw the attention of the public to the situation of children who are placed in the educational institutions in Belgrade, Niš and Knjaževac, the Child Rights Centre (CRC) created the video MAYBE as part of the project “Promoting Positive Juvenile Justice System in Serbia”, implemented by the CRC in cooperation with the Republic Institute for Social Protection, and with the financial support of the European Commission through the Rights, Equality and Citizenship Programme. Young people from the CRC’s DX Club, actively participated in the making of this video, by presenting some statements of children and young people subjected to custodial diversion measures, collected during ten workshops held in three institutions for education of children and youth in Belgrade, Niš and Knjaževac. Children and young people who commit criminal offences often do not see a bright future for themselves, nor do they have a life plan after leaving the institution.

“If my family had supported me, maybe I wouldn’t be here now,” a boy from the institution for the education of children and youth in Knjaževac.

Children in educational institutions in Belgrade, Niš and Knjaževac are in a particularly difficult situation. Regardless of whether these are criminally responsible children who have committed criminal offences, children who are not held criminally responsible, or children who have not committed any criminal offence, but have been placed in these institutions due to neglect by their parents or guardians, they have pronounced behavioural problems or multiple developmental challenges and disorders, including mental health disorders, and therefore require substantial and specialised support from qualified educators, psychologists, pedagogues and similar experts.

As a result of committing criminal offences, children can be deprived of their liberty, excluded from the educational system and stigmatised by the community, which further prevents their reintegration and resocialisation. Due to insufficient opportunities and possibilities, these children fall into a vicious circle of committing criminal offences again, which often continues even after they have reached the age of adulthood.

Precisely because of this combination of different risk factors and the extreme vulnerability of this group of children, the systems of justice and social protection play a key role in protecting their rights. However, children in conflict with the law often do not receive timely and individualised support, the response of the system is not always adjusted to the child and the rights of the child are frequently violated.

Therefore, it is very important to work on the development andimplementation of innovative, effective evidence-based programmes for children in conflict with the law, to strengthen the capacities of experts in the systems of social protection and justice to act in accordance with the principle of the best interests of the child, to strengthen multisectoral cooperation through a multidisciplinary approach in order to respond to the needs of each child, as well as to improve the participation of children in procedures that concern them, through informing them about their rights and strengthening their knowledge and capacities.

---

Deca dolaze u kontakt sa zakonom iz različitih razloga, kao što su to razvod braka roditelja, usvojenje, starateljstvo, lišenje roditeljskog prava, izdržavanje, porodično nasilje, zlostavljanje i zanemarivanje deteta, diskriminacija i dr, kao i u slučajevima kada dete izvrši krivično delo. Od suštinskog značaja je za svako dete, a posebno za decu iz socijalno ugroženih i disfunkcionalnih porodica da pravosudni sistem bude u potpunosti usklađen sa principom najboljeg interesa deteta i primereniji detetu, a podrazumeva i efikasne postupke dostupne deci uz obezbeđenje neophodne nezavisne pravne reprezentacije. Na ovaj način se omogućava deci da, kada dođu u kontakt sa pravosudnim i upravnim sistemom, bilo kao svedoci, žrtve (oštećeni) ili kao učinioci krivičnih dela, tužioci i podnosioci pritužbi u građanskim i upravnim postupcima i postupcima pred nezavisnim organima, budu u mogućnosti da na adekvatan način zaštite svoja prava i interese.

U cilju utvrđivanja mišljenja dece i mladih o pravosudnom sistemu i nivou njegove prilagođenosti deci i mladima u skladu sa usvojenim standardima pravosuđa po meri deteta, Centar za prava deteta sproveo je istraživanje Pravosuđe po meri deteta iz ugla dece i mladih. Istraživački uzorak činilo je 1505 dece i mladih, od čega je 67 dece i mladih koji su bili u kontaktu sa pravosudnim sistemom uzrasta 10–22 godine koji se nalaze u Vaspitno-popravnom domu u Kruševcu, Zavodu za vaspitanje dece i omladine u Nišu, Zavodu za vaspitanje dece i omladine u Beogradu, Zavodu za vaspitanje dece i omladine u Knjaževcu i 1438 dece i mladih uzrasta od 10 do 18 godina iz opšte populacije.

Omogućavanje participacije dece kroz ovo istraživanje predstavlja važan korak u procesu izgradnje pravosudnog sistema i daje značajne informacije profesionalcima o nivou poštovanja standarda pravosuđa po meri deteta iz ugla dece i mladih. Unapređenje pravosuđa po meri deteta zahteva da se svi izazovi na koji su deca i mladi ukazali u ovom istraživanju razmotre i uzmu u obzir u radu na njegovom daljem unapređenju, kako bi se obezbedilo puno ostvarivanje prava deteta u kontaktu sa zakonom i poštovanje svih zagarantovanih standarda pravosuđa po meri deteta.

Istraživanje pokazuje da se nijedan od standarda pravosuđa po meri deteta koji su obuhvaćeni istraživanjem, a garantovani Konvencijom o pravima deteta UN, Smernicama Komiteta ministara Saveta Evrope o pravosuđu po meri deteta i drugim međunarodnim dokumentima, kao i odredbama Zakona o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica, ne ostvaruje u dovoljnoj meri.  Najmanji nivo ostvarivanja standarda pravosuđa po meri deteta postoji u odnosu na pravo deteta na informisanost, pravo na bezbednost deteta i pravo na dostojanstvo.

Rezultati istraživanja nedvosmisleno pokazuju da se pravo deteta na informisanost ne ostvaruje u dovoljnoj meri, niti u odnosu na informisanje o pravima koja ono ima u postupku, niti u odnosu na informisanje o samom procesu i razlozima zbog kojih je pozvano u neku od institucija u okviru pravosudnog sistema. Takođe je utvrđeno da nedovoljno ostvarivanje prava na informisanost postoji i u odnosu na saopštavanje odluka koje se donose u postupku, kao i da profesionalci često prilikom obraćanja deci ne koriste jezik koji je dovoljno prilagođen detetu.

Istraživanje pokazuje da mladi generalno ne znaju koja prava imaju ukoliko dođu u kontakt sa pravosudnim sistemom, ni u odnosu na krivični, ni u odnosu na građanski postupak.

Dodatno zabrinjava što mali broj dece nakon postupka dobija neki vid psihosocijalne podrške. Tako je samo trećina ispitanika navela da je nakon postupka dobila neku vrstu zdravstvene ili psihološke podrške.

I pored niza preduzetih reformi u procesu unapređivanja pravosuđa po meri deteta, sprovedeno istraživanje sa decom i mladima o pravosuđu po meri deteta pokazuje da postoji niz izazova u praksi koji ozbiljno dovode u pitanje puno ostvarivanje i poštovanje prava dece koja imaju kontakt sa zakonom.

Dana 26. maja 2022. godine, održan je redovan sastanak Upravnog odbora, koji je osnovan u okviru projekta „Promovisanje pozitivnog sistema maloletničkog pravosuđa u Srbiji“, koji Republički zavod za socijalnu zaštitu sprovodi u saradnji sa Centrom za prava deteta, uz finansijsku podršku Evropske komisije kroz program „Prava, jednakost i državljanstvo“. Sastanak je održan u Republičkom zavodu za socijalnu zaštitu uz učešće i predstavnice dece i mladih iz Kluba DX pri Centru za prava deteta.

Na samom početku sastanka, kroz kratak osvrt na aktivnosti koje su Republički zavod za socijalnu zaštitu i Centar za prava deteta sproveli u prethodnom periodu, analizirani su postignuti rezultati i razmatrane neke od mogućih inicijativa koje bi bilo dobro pokrenuti u narednom periodu.

U drugom delu sastanka, članovi i članice Upravnog odbora predstavili su aktivnosti koje se trenutno sprovode i dali kratak pregled aktivnosti planiranih za naredni period. Republički zavod za socijalnu zaštitu trenutno radi na izradi tri mape puta, a koje za cilj imaju identifikovanje specifičnih potreba zavoda za vaspitanje dece i omladine u Beogradu, Knjaževcu i Nišu. Nakon toga, biće izrađeni fokusirani tretmanski programi za unapređivanje kapaciteta zavoda, odnosno osnaživanja vaspitnog osoblja za rad sa decom i mladima.

Centar za prava deteta će u narednom periodu nastaviti sa održavanjem vršnjačkih radionica u zavodima koje za cilj imaju da decu i mlade informišu o pravima koja su im garantovana Konvencijom o pravima deteta UN, kao i da se dodatno edukuju o pravima koja imaju ukoliko dođu u kontakt sa zakonom. Uporedo sa ovim edukativnim delom, Centar za prava deteta će sprovesti kampanju i snimiti kratak video u saradnji sa Klubom DX koji će imati za cilj da informišu i senzitivišu javnost o položaju maloletnih učionica krivičnih dela.

Ovogodišnju Školu ekološkog prava otvorili su prof. dr Mirjana Drenovak-Ivanović i advokat Dejan Vuković, u ime Regionalnog centra za ekološko pravo (RCEL) u konferencijskoj sali Pravnog fakulteta Univerziteta u Beogradu, poželevši dobrodošlicu sedmoj generaciji polaznika. Škola je održana u periodu od 9. do 11. maja 2022. godine.

Školu su, osim studenata pravnih fakulteta širom zemlje, pohađali i studenti Fakulteta političkih nauka, Biološkog i Tehnološko-metalurškog fakulteta UB, uz onlajn učešće studenata iz regiona.

U okviru trećeg panela ,,Svako ima pravo na život u zdravoj životnoj sredini” – Prava pojedinaca i uloga civilnog društva, učestvovale su i predstavnice Centra za prava deteta Jelena Paunović i Jelena Petrović.

Mirko Popović, u ime Regulatornog instituta za obnovljivu energiju i životnu sredinu (RERI) otvorio je treći panel ističući da je uloga civilnog sektora ta da predstavlja sponu u komunikaciji države i građana. Naglasio je da nema idealne države, ni idealnog društva, ali da to ne treba da nas sprečava da stremimo ka tome. Govorio je studentima o primerima iz prakse tokom svoje dugogodišnje karijere, kao i o tome šta ga je motivisalo da počne i da nastavi da se bavi zaštitom prava na zdravu životnu sredinu.

Tina Janjatović nadovezala se isticanjem važnosti nastavka partnerstva između civilnog sektora i države. Kako je navela, ekološki aktivisti direktno iniciraju reakciju države i doprinose podizanju svesti o problemima životne sredine, kao i zajedničkom radu na njihovom rešavanju.

Predstavnice Centra za prava deteta istakle su da je ostvarivanje prava deteta na zdravu životnu sredinu osnov za puno ostvarivanje brojnih drugih prava deteta. Govorile su o važnosti edukacije dece i mladih u ovoj oblasti, kao i značaju njihovog osnaživanja da postanu zagovornici promena i doprinesu ostvarivanju prava deteta na zdravu životnu sredinu. Osvrćući se na međunarodni okvir, naglasile su da Srbiji tek predstoji unapređivanje  zakonodavnog okvira u oblasti zaštite životne sredine koji će prepoznati i uvažiti specifičnost dece kao osetljive grupe i obezbediti okvir za efikasno ostvarivanje i zaštitu prava dece na zdravu životnu sredinu.

Pored toga, predstavile su i rezultate istraživanja sprovedenog prošle godine na uzorku od preko 400 dece i mladih između 12 i 18 godina, u više od 20 gradova i opština u Srbiji. Neki od podataka:

• 70% ispitanika uvek ili često bira proizvode koji ne zagađuju životnu sredinu,
• 43% ne vodi računa da li je hrana koju jedu zdrava,
• 53,4% ne vodi računa da li je voće i povrće prskano.

Više o Školi ekološkog prava 2022. pogledajte na linku: https://www.linkedin.com/pulse/%C5%A1kola-ekolo%C5%A1kog-prava-2022-pregled-/

The Child Rights Centre (CRC) held a regional conference entitled “Positive Parenting and Child Protection in High-conflict Divorces”, which brought together a total of 111 experts from the social welfare system, judiciary, Institute for Mental Health, civil society, academia and donor community. On that occasion, the participants were informed about the most important tools and materials developed by the CRC for professionals in contact with children and parents in the systems of social protection and justice, with special reference to the publication “Children and Divorce – How to Support Children During and After the Divorce of Parents”, which aims to help professionals recognise, understand and support the best interest of the child in case of divorce.

“In order to allow children to be children, to live safely, play, learn, develop their full potential, it is necessary to enhance the commitment of all actors”, said Mateja Norčič Štamcar, Deputy Head of the European Union Delegation to Serbia, pointing out the importance of improving mechanisms for children’s participation in the process of drafting, adopting and monitoring the implementation of strategic documents.

“Children are victims of violence in every society where they are usually silent or distrusted”, said Gordana Čomić, Minister of Human and Minority Rights and Social Dialogue, and expressed satisfaction with the Ministry being a partner in opening a social dialogue aimed at reducing violence against children in all settings.

“All of us have a permanent task to keep children at the heart of all our joint activities in order to have a healthy family in the future”, said Milka Milovanović-Minić, State Secretary at the Ministry of Family Care and Demography.

“The voice of the child in proceedings must be heard”, said Nenad Vujić, Judicial Academy Director, and stressed the importance of training professionals in the justice system.

A child’s development is determined by the environment in which the child develops, and statistics show that most divorced marriages are with children. “Children of divorced families have lower emotional, behavioural and even academic achievements”, said Prof. Milica Pejović-Milovančević, PhD, stressing that all of us together should help children and parents go through this process as painlessly as possible.

In the two panels “Positive Parenting” and “Children and Divorce”, the professionals from Serbia, Croatia and Bosnia and Herzegovina agreed that parents needed support, that it was necessary to improve cross-sectoral cooperation through focused education of professionals in contact with children and parents. “Parents need support. It is very difficult to be a parent nowadays. They need not to be judged”, considers Prof. Gordana Buljan Flander, PhD. There are many challenges accompanying modern parenting, and parents are put to the test every day. “The narrative of traditional family and social expectations to function in the old way continues to be dominant”, points out Assistant Prof. Vera Despotović, PhD, expressing her concern about the lack of sufficient specific support programmes that could respond to the modern parenting needs.

“The first meeting with a family should be more thorough because any wrong intervention may prolong the duration of high-conflict divorces”, said Attorney-at-Law Marija Petrović, pointing to the need for a more specific first diagnosis of the situation. It is very important to provide children with a safe environment and protect them from all forms of violence and abuse. “A significant number of children are exposed to emotional abuse and neglect in the process of high-conflict divorces”, said Prof. Gordana Buljan Flander, PhD. In such cases, the best interest of the child should particularly be taken into account. Medical Psychology Specialist Teodora Minčić agrees and points out that “the child should be heard, but it is up to psychologists and experts to assess which statement of the child is authentic”. Also, “it is important to remove the responsibility from the child by returning it to the adults and the system, to those to whom it belongs,” pointed out graduate pedagogue Jelena Subašić, an integrative psychotherapist for children and adolescents.

At the very end, the CRC presented recommendations for further action and mobilisation of key actors in the area of positive parenting and child protection in cases of high-conflict divorces. The main conclusion is that continuous and systematic education of experts in the area of child protection and parental divorce is necessary, particularly in cases of high-conflict divorce, along with systemic support to parents and mutual cooperation of all institutions relevant to child rights.

The regional conference “Positive Parenting and Child Protection in High-conflict Divorces” was held as part of the project Positive Parenting, implemented by the Child Rights Centre with the financial support of the European Union as part of the programme entitled the European Instrument for Democracy and Human Rights in Serbia. The project is financed by the Ministry of Human and Minority Rights and Social Dialogue.

Media coverage:

N1
Danas
Naslovi.net
Vesti.rs
Dnevnizurnal
02!
Resurs Centar GI

The Child Rights Centre (CRC) has taken a new initiative to promote the digital platform “Protection of children from human trafficking“ and the video “Between Dreams and Reality” in primary and secondary schools throughout Serbia, in order to inform children and youth about the phenomenon of human trafficking, risks they may be exposed to and how to protect themselves. The platform has been designed in co-operation with the DX Club and NGO Atina as part of the project “Awareness raising campaign on trafficking in children in the Republic of Serbia”, conducted within the joint European Union and the Council of Europe programme “Horizontal Facility for the Western Balkans and Turkey 2019-2022”.

With an aim to reach as many children and youth as possible, the CRC, in cooperation with DX Club, has created the poster “Recognise and React! Protect Yourself From Human Trafficking!”, as part of the activities implemented together with NGO Atina within the framework of the project “Empowering children to recognise and report trafficking in human beings in the Republic of Serbia“, supported by the European Union and the Council of Europe as part of the joint programme “Horizontal Facility for the Western Balkans and Turkey 2019-2022” in the period 1 November 2021 – 15 June 2022. The poster contains a QR code leading to the digital platform “Protection of children from trafficking in human beings”, intended for children and youth, but also for everyone who is in contact with children, and provides answers to the most important questions about human trafficking, how to recognise a human trafficker and a victim of human trafficking, what every young person can do about it, i.e. how to recognise and where to report a suspicion of trafficking in human beings, and also why the Council of Europe Convention on Action against Trafficking in Human Beings is important as an umbrella document and a universal guideline in the protection of victims of trafficking. The platform also provides practical instructions on how children and youth can protect themselves from human trafficking, and informs about the most common prejudices related to this phenomenon. For all those who want to test their knowledge of this problem, the platform offers a quiz. In order to inform as many children and youth as possible about this phenomenon, posters will be displayed in schools throughout Serbia, as well as in social welfare centres and police stations.

According to the statistics of the Centre for the Protection of Victims of Human Trafficking, 46 victims of trafficking in human beings, including 16 girls and 1 boy, were officially identified in Serbia in 2021. As in previous years, the majority of identified victims are women, as many as 80%, which indicates that human trafficking has a component of gender-based violence. Sexual exploitation continues to be a prevalent type – 50%, followed by multiple exploitation – 17% and forced begging – 10%. Professionals working in this area warn that the number of victims is much bigger, because the statistics includes only the ones detected and identified.

The Child Rights Centre is a beneficiary of the grant awarded within the joint programme of the European Union and the Council of Europe “Horizontal Facility for the Western Balkans and Turkey 2019-2022”. The views expressed in this text are the responsibility of the author can in no way be taken to reflect the official opinion of either party.

Reshared by:
Kancelarija Saveta Evrope u Beogradu
NGO Atina
Child Protection Hub
MODS
Resursni centar Građanskih inicijativa
Magločistač

Centar za prava deteta izražava zabrinutost jer u Republici Srbiji ne postoji zakonodavni okvir kojim se detaljno uređuje ostvarivanje i zaštita prava deteta na zdravu životnu sredinu na sistematičan način, već je u ovoj oblasti relevantan veliki broj zakona i podzakonskih akata kojima se uređuju različite oblasti zaštite životne sredine i zaštite prirode, kao i niz zakona kojima se uređuju druge pravne oblasti, kao što je obrazovanje, zdravlje, udruživanje, informisanje i sl.

Ostvarivanje prava deteta na zdravu životnu sredinu je osnov za puno ostvarivanje brojnih drugih prava deteta. Na to da kršenje prava deteta na zdravu životnu sredinu ima dugoročne i transgeneracijske posledice i predstavlja veliki izazov u zaštiti ljudskih prava, ukazao je i Komitet za prava deteta u svom Izveštaju sa Dana generalne diskusije o pravima deteta i životnoj sredini iz 2016. godine. U ovom dokumentu istaknuto je da kršenje prava deteta na zdravu životnu sredinu predstavlja globalni problem i da se zbog propusta država da zaštite životnu sredinu deci svuda u svetu svakodnevno krše brojna prava, a posebno pravo na život, razvoj, zdravlje, hranu, vodu, obrazovanje, kulturu, igru i druga prava.

Kada su u pitanju propisi koji se odnose na oblasti zagađenja vazduha, upravljanja otpadom, zagađenja voda, zaštite biodiverziteta, prostornog planiranja i prilagođavanja na klimatske promene i zaštite od buke, analiza zakonodavstva ukazuje na to da zakonodavni okvir ne prepoznaje decu u dovoljnoj meri kao posebno osetljivu grupu niti sadrži odredbe koje bi deci obezbedile dodatni stepen zaštite ili se specifično odnosile na decu. Zakonodavni okvir sadrži obavezu donošenja strateških dokumenata u svim navedenim oblastima, ali je ova obaveza takođe opšteg karaktera i ne uključuje jasno propisanu obavezu da se u strateškim dokumentima definišu posebne mere iz perspektive zaštite prava deteta i ostvarivanja njegovog prava na zdravu životnu sredinu. Ovo praktično znači da se pravo deteta na zdravu životnu sredinu u ovom trenutku samo posredno ostvaruje kroz generalnu zaštitu svih građana i ostvarivanje njihovog prava na zdravu životnu sredinu koje predstavlja ustavnu garanciju. Međutim, ovakav pristup posredno znači ugrožavanje prava deteta, jer ne uvažava specifičnost dece kao naročito osetljive grupe i činjenicu da zagađenje životne sredine ostavlja višestruko veće posledice na zdravlje dece u odnosu na druge građane, pa samim tim zahteva i dodatne mere zaštite. Dodatni problem predstavlja i činjenica da je sam zakonodavni okvir u analiziranim oblastima kompleksan i nedovoljno sistematizovan i koordinisan, što dovodi u pitanje efikasnost implementacije u praksi.

Zakonodavni okvir Republike Srbije takođe ne prepoznaje i ne obezbeđuje u dovoljnoj meri učešće dece u kreiranju lokalnih politika iz oblasti zaštite životne sredine i održivog razvoja. Mehanizmi učešća dece u kreiranju lokalnih politika nisu razvijeni, a postojeći mehanizmi uglavnom uključuju građane koji imaju biračko pravo i isključuju decu. Takođe, ne postoji obaveza da sve informacije u oblasti zaštite životne sredine budu dostupne na jeziku po meri deteta, što ozbiljno dovodi u pitanje i puno ostvarivanje prava deteta na informisanost.

Može se zaključiti da Republici Srbiji tek predstoji unapređivanje zakonodavnog okvira u oblasti zaštite životne sredine koji će prepoznati i uvažiti specifičnost dece kao osetljive grupe i obezbediti okvir za efikasno ostvarivanje i zaštitu prava dece na zdravu životnu sredinu. Neophodno je hitno doneti Zakon o pravima deteta koji sadrži i odredbe kojima se uređuje pravo deteta na zdravu životnu sredinu. Takođe, neophodno je unaprediti mehanizme za učešće dece u kreiranju lokalnih politika, kao i obezbediti da sve javne informacije u oblasti zaštite životne sredine budu transparentne i dostupne na jeziku po meri deteta. Pored toga, od izuzetne je važnosti da se unapredi sistem obrazovanja u oblasti zaštite životne sredine na svim nivoima obrazovanja i uvesti obavezan predmet u osnovnim i srednjim školama u čijem su nastavnom planu i programu sadržana pitanja ljudskih prava, prava deteta, zaštite životne sredine i održivog razvoja.

Saopštenje preneli:
MODS – Mreža organizacija za decu Srbije
MODS – Mreža organizacija za decu Srbije Facebook

Centar za prava deteta (CPD) održao je 21. februara 2021. godine u Barajevu, šestu panel diskusiju na temu pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda sa predstavnicima Centra za socijalni rad Barajevo.

Tom prilikom, predstavnice CPD-a predstavile su ključne nalaze Mapiranja programa i usluga pozitivnog roditeljstva u Srbiji, kao i materijale koji su razvijeni kao podrška stručnjacima u radu: Priručnik za trenere/ice „Pozitivno roditeljstvo“, Priručnik za trenere/ice „Razvod roditelja i zaštita dece“, Vodič za facilitatore „Pozitivno roditeljstvo“ i Vodič za facilitatore „Razvod roditelja i zaštita dece“. Pored toga, učesnici su upoznati i sa onlajn platformama koje je CPD izradio u proteklom periodu, i to platformom za e-učenje, koja je namenjena stručnim radnicima u socijalnoj zaštiti i pravosuđu koji su motivisani da osveže ili unaprede svoja znanja u oblasti pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja, kao i platformom za roditelje „Roditeljstvo se uči“.

Potom je usledila diskusija u okviru panela koji je bio posvećen pozitivnom roditeljstvu. Učesnici navode da je agresija dece jedan od ključnih izazova sa kojima se suočavaju i roditelji i škole. Ističu da imaju jako dobru saradnju sa školom i da vrlo posvećeno rade na ovom problemu. Saradnja sa roditeljima varira od slučaja do slučaja, ali ih najviše brinu roditelji koji nisu spremni da prihvate da im je potrebna pomoć. To vide kao najveći izazov i ukazuju na potrebu za dodatnom podrškom sistema samohranim roditeljima.

U okviru diskusije posvećene zaštiti dece u visokokonfliktnim razvodima, profesionalci u sistemu socijalne zaštite ističu da se susreću sa velikim brojem visokokonfliktnih razvoda u svom radu, i da im otuđenje dece predstavlja jedan od najvećih izazova. Kao poseban izazov ističu nedovoljan broj sudija koji se fokusirano bave razvodima i koji su prošli edukacije o pravima deteta. Takođe ističu da advokati neretko otežavaju rad sa roditeljima u procesima razvoda, imajuću u vidu da često roditelje savetuju ne vodeći se najboljim interesom deteta.

Na samom kraju diskusije, zaključeno je da je neophodna bolja saradnja svih profesionalaca koji su u kontaktu sa decom, dodatna edukacija stručnjaka koji su u kontaktu sa decom, kao i organizovanija podrška roditeljima koji su u procesu razvoda.

Sastanak je održan u okviru projekta „Pozitivno roditeljstvo“, koji CPD sprovodi uz finansijsku podršku EU u okviru programa Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava u Srbiji. Cilj ovog projekta jeste doprinos zaštiti svakog deteta u Srbiji od svih oblika nasilja kroz efikasan zakonodavni okvir koji se dosledno primenjuje u svim okruženjima. Projekat sufinansira Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog.

Poslodavac: Centar za prava deteta

Pozicija: Saradnik/ca za finansije i administraciju

Broj pozicija: 1

Mesto rada: Beograd, Srbija

Rok za prijavu: 28. februar 2022. godine

Vaše motivaciono pismo i CV možete poslati na mejl: office@cpd.org.rs sa naslovom: “Konkurs za posao”. Više o konkursu, možete pogledati: OVDE.

Pošto se bliže izbori za Grad Beograd 2022, Centar za prava deteta želi da podseti sve političke stranke koje u izborima učestvuju da ne propuste da u svoje izborne i druge programe uključe decu i učine ih vidljivim. Bar 20 procenata beogradske populacije čine deca do 18. godine života. Ona ne glasaju, nemaju tu vrstu političke moći, ali ona predstavljaju našu budućnost. Od toga kako se Grad danas odnosi prema njima zavisi kakav će Grad biti u budućnosti. Svako dete treba da se rodi, živi i odrasta u gradu po meri deteta.

Šta je grad po meri deteta?

Grad po meri deteta je grad, mesto, zajednica ili bilo koji sistem lokalne uprave koji je u okviru svojih nadležnosti posvećen poboljšanju života dece, kroz ostvarivanje njihovih prava u skladu sa Ustavom Republike Srbije, zakonom i Konvencijom o pravima deteta.

U praksi, to je grad, mesto ili zajednica u kojoj su glasovi, potrebe, prioriteti i prava dece sastavni deo javnih politika, programa i odluka.

U osnovi, to je grad, naselje ili zajednica u kojoj su deca:

Grad po meri deteta podrazumeva:

Iako primarnu odgovornost za obezbeđivanje ostvarivanja prava deteta ima Vlada Republike Srbije, gradovi i druga naselja takođe imaju dovoljno ingerencija da omoguće ostvarivanje prava deteta. Posebnu odgovornost za ostvarivanje prava deteta ima Grad Beograd zato što u njemu živi četvrtina ukupnog broja dece u Srbiji.

Preuzmi letak.

Kompanija Daibau, kao jedna od vodećih predstavnika građevinske industrije, pokrenula je dobrotvorni projekat „Dobra dela stvaraju heroje“ koji ima za cilj da doprinese pozitivnim promenama u okruženju kroz pružanje pomoći organizacijama civilnog društva. Projekat se već dve godine uspešno sprovodi u Sloveniji, a odnedavno je našao primenu i u Srbiji.

U okviru ovog projekta, kompanija Daibau, u okviru svoje građevinske platforme koja ima više od 2 miliona posetilaca, promoviše organizacije civilnog društva koje se zalažu za dobrobit društva, tako što pozivaju svoje partnere (12,000 preduzeća) da kroz donacije pomognu njihov rad.

Centar za prava deteta je prepoznat kao jedna od organizacija koja se zalaže za pozitivne promene u društvu, pa se tako našao na sajtu kompanije Daibau, pored NVO ASTRA i Crvenog krsta Vojvodine.

Više informacija možete naći na sledećem linku: https://www.daibau.rs/

Povodom četvrtog semestra realizacije dvoipogodišnjeg projekta “Pozitivno roditeljstvo” koji Centar za prava deteta (CPD) sprovodi od 1. januara 2020. godine, uz finansijsku podršku EU u okviru programa Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava u Srbiji, CPD je objavio Bilten #4 kako bi informisao javnost o sprovedenim i planiranim aktivnostima. Projekat sufinansira Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog, a sprovodi se uz podršku Pravosudne akademije i Republičkog zavoda za socijalnu zaštitu.

U periodu od jula do decembra 2021. godine, CPD je održao pet panel diskusija „Pozitivno roditeljstvo i zaštita dece u visokokonfliktnim razvodima“ koje su okupile oko 80 roditelja i predstavnika centara za socijalni rad, škole i civilnog sektora iz Novog Sada, Beograda, Subotice, Zrenjanina, Bečmena, Surčina, Kruševca, Sečnja, Aranđelovca, Kosjerića, Kraljeva, Svilajnca, Vučitrna, Žabara, Novog Pazara, Prokuplja, Niša, Alibunara, Aleksinca, Rume, Vršca, Bora, Ade, Brusa, Žablja, Žagubice i Kosovske Mitrovice. To je bila prilika da se učesnicima predstave dosadašnje aktivnosti CPD-a na polju pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja, kao i da se kroz diskusiju identifikuju glavni izazovi u ovim oblastima i predlozi za njihova prevazilaženja.

Tokom ovog perioda, CPD je nastavio sa promocijom platforme za e-učenje, koja je namenjena stručnjacima u socijalnoj zaštiti i pravosuđu koji su motivisani da osveže ili unaprede svoja znanja u oblasti pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja. Na platformi se nalaze dva programa: „Pozitivno roditeljstvo“ i „Razvod roditelja i zaštita dece“, koji nude korisne materijale u ovim oblastima: priručnike, vodiče, stručne tekstove, izveštaje i youtube snimke.

Pored toga, CPD je pripremio publikaciju „Deca i razvod – kako podržati dete tokom i nakon razvoda roditelja“, koja je namenjena stručnjacima iz socijalne zaštite i pravosuđa, ali i svima onima koji žele da se upoznaju sa efektima i posledicama visokokonfliktnih razvoda roditelja po razvoj dece. Cilj ove publikacije jeste da pomogne stručnjacima u tome da u praksi prepoznaju, razumeju i podrže najbolji interes deteta u slučaju razvoda, te da ih usmeri na intervencije koje su nužne kako bi se dete zaštitilo od negativnih uticaja konflikta među roditeljima, i da kroz stručni rad pomogne roditeljima da razumeju potrebe i poziciju deteta koje se emocionalno često nalazi „između dve vatre“. Publikacija će biti predstavljena na regionalnoj konferenciji u prvoj polovini 2022. godine.

Pored toga, CPD je vodio kontinuiranu kampanju podizanja svesti o značaju pozitivnog roditeljstva i štetnim posledicama visokokonfliktnih razvoda na razvoj deteta putem saopštenja, na društvenim mrežama i u medijima.

U narednom periodu, predstoji organizovanje regionalne konferencije koja će okupiti profesionalce koji deluju u oblasti zaštite dece u zemlji i regionu, kao i nastavak održavanja panel diskusija i info sesija u školama širom Srbije.

Više o tome, pogledajte u Biltenu #4.

The Child Rights Centre (“Centre”) has launched a digital platform “Child-friendly Justice” where children and youth can get the information about their rights in case they come into contact with the justice system. At the same time, the platform can be an important resource for parents, guardians and other actors who are in contact with children and youth. The platform contains basic information about the concept of child-friendly justice, the most common reasons why a child can come into contact with the law and the rights they have if they come into contact with the law as a victim, witness or perpetrator of crime. In addition, there are some useful informative materials in the field of child-friendly justice, developed in cooperation with children and youth from the Centre’s DX Club.

The platform was developed to educate children about their rights if they come into contact with the law, since the findings of the research “Child-friendly Justice – The Perspectives of Children and Youth”, conducted by the Centre in 2020, has revealed that 44% of children and youth in the general population are not informed at all about their rights in case they come into contact with the justice system, while 28% of respondents claim to be partly informed, and only 3% of respondents believe that they are fully informed.

The members of the Child Advisory Board, established by the Centre as part of the FOCUS project, participated in the creation of this digital platform. The members of the Child Advisory Board had previously participated in a workshop about the media, arts and public speaking, aimed at encouraging their creativity to take an active part in creating the informative material. They also had the opportunity to participate in the creation of video “Individual Assessment of Children in Contact with the Law”,which shows the importance of the multidisciplinary individual assessment of the child who comes into contact with the justice system as a victim, witness or perpetrator of crime. In addition, over the past two years they actively participated in workshops to learn about the importance of child-friendly justice, with a focus on individual assessment of the child in contact with the law. As child advocates, they also participated in the consultative process for drafting the EU Strategy on the Rights of the Child, and in the meetings organised by European organisations.

The Child Rights Centre created this platform as part of the project FOCUS – Working together for children in criminal proceedings, implemented in partnership with the following organisations:  Terre des hommes Regional Office in Hungary, Defence for Children in the Netherlands, Institute of Social Activities and Practices (SAPI) in Bulgaria, Child Circle in Belgium, Terre des hommes Hellas and Terre des hommes Romania. The project is co-financed by the European Union through the Rights, Equality and Citizenship Programme.

You can access the platform through this link.

Deca i mladi iz Kluba DX, pri Centru za prava deteta (Centar), objavili su video „2021. iz ugla dece i mladih“, u kom su dali osvrt na 2021. godinu, ukazujući na određene izazove u ostvarivanju prava deteta tokom pandemije i značaj participacije dece u donošenju odluka koje ih se tiču. Pored toga, predstavili su neke od aktivnosti u kojima su učestvovali tokom 2021. godine u oblasti zaštite dece od trgovine ljudima, pravosuđa po meri deteta, ostvarivanja prava deteta na zdravu životnu sredinu, zaštite dece od nasilja i dr.

„Participacija je naše osnovno pravo, mi želimo da učestvujemo u donošenju odluka koje nas se tiču. Tokom pandemije, naše pravo na participaciju bilo je vrlo ugroženo jer su donošene odluke, a mi nismo bili pitani“, istakla je Una iz Kluba DX.

Tom prilikom, istakli su neke od nalaza istraživanja Centra „Prava deteta tokom pandemije“, u okviru kog je konsultovano 509 dece i mladih, uzrasta od 12 do 18 godina iz gradova i manjih mesta širom Srbije, sa ciljem  razumevanja perspektive dece kada je reč o implikacijama koje pandemija ima na njihov život i ostvarivanje njihovih prava. Istraživanjem je utvrđeno je da deca u najvećoj meri kao negativne posledice pandemije izazvane koronavirusom navode: gubitak i slabljenje socijalnih kontakata, onlajn nastavu koja pojačava izolovanost i nemogućnost druženja sa vršnjacima, strah od bolesti i smrti bliskih ljudi i značajnu promenu dotadašnjeg načina života.

“Pored uticaja na naše školovanje, mene i moje vršnjake posebno je pogodila fizička izolacija, jer je u velikoj meri uticala na načine na koji možemo da se okupljamo, igramo i provodimo slobodno vreme zajedno“, ukazala je Anđela iz Kluba DX.

Kada je reč o obrazovanju, deca i mladi smatraju da je tokom pandemije ozbiljno ugrožen kvalitet obrazovanja, da nemaju priliku da uče nove stvari kao pre pandemije, da sada ocene u manjoj meri odražavaju njihovo znanje nego ranije, da sada imaju manju podršku od nastavnika i smanjenu dostupnost resursa za učenje.

Posebno je zabrinjavajuće što se pozitivna osećanja tokom pandemije javljaju samo kod 10 % dece, dok su kod 90 % dece dominantna osećanja dosada, zabrinutost, indiferentnost, tuga, usamljenost, bespomoćnost, strah i bes.

“Organizovali smo radionice, na kojima smo sa našim vršnjacima razgovarali o načinima nošenja sa stresom. Radili smo tehniku stresomera i mapirali stresore koji nas izbacuju iz ravnoteže tokom pandemije i razmenili lične tehnike nošenja sa stresom“, navodi Jelena iz Kluba DX.

Tokom samoizolacije, deca su bila izložena većem riziku od vrbovanja putem interneta, seksualnog iskorišćavanja i zloupotrebe. U vezi s tim, povećan je i rizik od trgovine decom, zbog čega ističu da je veoma važno da deca i mladi jedni drugima pružaju podršku, posebno tokom pandemije kad su svi rizici povećani.

Ukazali su i na to da veliki broj dece i mladih nije upoznat sa politikama koje se odnose na zaštitu životne sredine, održivi razvoj, klimatske promene, ekološke gradove, održivu proizvodnju i potrošnju i istakli značaj informisanja o tome.

Dalje, zabrinuti su i što deca često dolaze u kontakt sa pravosudnim sistemom, jer je za većinu to vrlo neprijatno iskustvo, iako ne bi trebalo tako da bude, jer postoji niz zakona i standarda koji ih štite i treba da obezbede da se osećaju sigurno i bezbedno.

Video 2021. iz ugla dece i mladih pripremljen je u okviru projekta „Prava deteta u politikama i praksi“, koji Centar za prava deteta sprovodi u partnerstvu sa Save the Children International, a uz finansijsku podršku Vlade Švedske.

Violation of the child’s right to a healthy environment has serious consequences for children’s lives. According to the World Health Organization’s report, between 1.7 and 5.9 million deaths of children under age five each year are related to environmental pollution that could have been prevented. Air pollution alone caused 570.000 deaths in children under five due to respiratory infections such as pneumonia.

The Committee on the Rights of the Child, in its Report of the 2016 Day of General Discussion on Children’s Rights and the Environment, pointed out that violations of child’s rights to a healthy environment have lifelong and transgenerational consequences, posing a human rights challenge. This document stresses that the violation of the child’s right to a healthy environment is a global problem and that due to the states’ failure to protect the environment, children everywhere in the world suffer violations of many rights, in particular the right to life, development, health, food, water, education , culture, play and other.

The Child Rights Centre published the Analysis of the Republic of Serbia’s Legislation from the Perspective of Child’s Right to a Healthy Environment, which mapped to which extent the existing legislative framework regulating various areas of environmental protection recognised the aspect of child rights. Having in mind the complexity of this area, the Child Rights Centre analysed the legislation of the Republic of Serbia regulating the areas of air pollution, waste management, water pollution, biodiversity protection, climate crisis and adaptation to climate change and noise protection, in the context of exercising the child’s right to a healthy environment, as well as legislation relevant to the exercise of the child’s right to information about environmental protection, children’s participation in policy-making and the exercise of the child’s right to education. These areas have been selected on the basis of the research “Rights of the Child to a Healthy Environment in the Republic of Serbia“, conducted by the Child Rights Centre in March and April 2021 in order to map the key challenges in the exercising of child’s right to a healthy environment from the perspective of children and youth.

The findings of this analysis have shown that the legislative framework does not sufficiently recognise children as a particularly vulnerable group, nor does it contain provisions that would ensure an additional level of protection for children or specifically apply to children. The legislative framework contains the obligation of adopting strategic documents in all these areas, but this obligation is also of a general nature and does not include a clearly prescribed obligation to define special measures in strategic documents for protecting the rights of the child and ensuring the child’s right to a healthy environment. This practically means that the child’s right to a healthy environment at this moment is realised only indirectly through the general protection of all citizens and the exercise of their right to a healthy environment, as guaranteed by the Constitution. However, this approach indirectly means compromising the rights of the child, because it does not respect the specific characteristics of children as a particularly vulnerable group and the fact that environmental pollution has a much greater impact on the health of children than on other citizens, and therefore requires additional protection measures.

The analysis was conducted as part of the project “Child Rights in Policy and Practice” implemented by the Child Rights Centre in cooperation with Save the Children International, and funded by the Government of Sweden.

Announcement shared by:

Regional ChildHub Platform

Povodom javnog predstavljanja udruženja – pokreta Vitezovi reda zmaja, Centar za prava deteta (Centar) želi da uputi javnosti nekoliko poruka. Pre svega, Centar uvek pozdravlja inicijative građana koje su usmerene na mobilizaciju radi zaštite prava deteta. U Republici Srbiji i pored delovanja velikog broja organizacija, uvek postoji potreba da se u zaštitu prava deteta uključi još veći broj građana, iz svih krajeva naše zemlje. U najavi ove nove organizacije se prepoznaje dobra namera i pozdravlja se zahtev da se u Republici Srbiji uvede institucija Zaštitnika prava deteta (što i jeste sastavni deo Nacrta zakona o pravima deteta i Zaštitniku prava deteta).

Međutim, zabrinuti smo zbog sadržaja poruka koje su poslate u javnost na promociji udruženja Vitezovi reda Zmaja, zato što se zasnivaju na mnogim netačnim podacima, te dovode u pitanje nameru i stručnost za obavljanje ovako značajne društvene delatnosti.

Pre svega, predstavnici Vitezova reda zmaja su naveli da u Srbiji nedostaju organizacije za prava deteta. Centar za prava deteta je udruženje građana koje se od 1997. godine zalaže za ostvarivanje prava deteta u Srbiji. U Republici Srbiji deluje veliki broj sličnih organizacija, koje se isključivo bave pravima deteta ili se, baveći se nekim drugim oblastima, kao na primer osobama sa invaliditetom ili trgovinom ljudima, bave i decom. U našoj zemlji postoji i Mreža organizacija za decu Srbije – MODS, koja je savez udruženja, a čini je preko 100 organizacija članica koje se bave zaštitom i promocijom prava deteta u Srbiji.

Pored toga, predstavnici udruženja Vitezovi reda zmaja su u svojoj prezentaciji izneli niz informacija koje obiluju materijalnim greškama, te dovode u pitanje stručnost za bavljenje pravima deteta. Na primer, oni u više navrata govore o „zakonu“ koji je usvojio UNICEF, pri čemu se uopšte ni ne naslućuje na šta se te reči odnose, zato što UNICEF ne „donosi“ zakone. Kao Fond Ujedinjenih nacija, UNICEF se ne bavi zakonodavnim aktivnostima. Možda su predstavnici mislili na Konvenciju o pravima deteta UN, međunarodni ugovor koji je usvojen pod okriljem Ujedinjenih nacija, a koji je i Republika Srbija ratifikovala. Predstavnici se pozivaju, koliko je to moguće zaključiti, i na neke domaće propise ali bez ikakve naznake na koje propise misle.

Najzad, neki stavovi predstavnika udruženja Vitezovi reda zmaja su u direktnoj suprotnosti sa osnovnim principima prava deteta, pre svega sa pravom na poštovanje najboljih interesa deteta i pravom na uvažavanje mišljenja deteta.

Ne želeći da u bilo kom smislu ovo saopštenje bude shvaćeno kao atak na slobodu udruživanja, predlažemo osnivačima novog udruženja Vitezovi reda zmaja da jasno formulišu ciljeve i zadatke svoje organizacije i da imaju u vidu da za to uvek mogu da zatraže stručnu podršku organizacija koje se već decenijama bave pravima deteta i koje u svojim redovima imaju široko učešće stručnjaka svih oblasti, aktivista, roditelja i same dece. Delatnost bilo koje organizacije za prava deteta mora da se zasniva na Ustavu, zakonu i međunarodnim standardima koje je Republika Srbija prihvatila i ne sme da odražava i promoviše ciljeve koji su u suprotnosti sa osnovnim principima prava deteta.

Centar za prava deteta (CPD) održao je 20. decembra 2021. godine petu panel diskusiju na temu pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja putem ZOOM platforme, na kojoj je učestvovalo 18 roditelja i predstavnika centara za socijalni rad, škole i civilnog sektora iz Bora, Ade, Brusa, Žablja, Žagubice, Kosovske Mitrovice i Niša.

Na samom početku, učesnicima su predstavljene dosadašnje aktivnosti CPD-a na polju pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja. Tom prilikom su upoznati sa ključnim nalazima Mapiranja programa i usluga pozitivnog roditeljstva u Srbiji, Priručnikom za trenere/ice „Pozitivno roditeljstvo“, Priručnikom za trenere/ice „Razvod roditelja i zaštita dece“, Vodičem za facilitatore „Pozitivno roditeljstvo“ i Vodičem za facilitatore „Razvod roditelja i zaštita dece“. Pored toga, učesnici su upoznati i sa onlajn platformama koje je CPD izradio u proteklom periodu, i to platformom za e-učenje, koja je namenjena stručnim radnicima u socijalnoj zaštiti i pravosuđu koji su motivisani da osveže ili unaprede svoja znanja u oblasti pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja, kao i platformom za roditelje „Roditeljstvo se uči“.

Potom je usledila diskusija u okviru panela koji je bio posvećen pozitivnom roditeljstvu. Učesnici navode da su najčešći faktori koji otežavaju savremeno roditeljstvo uglavnom loša finansijska situacija i nedostatak vremena roditelja da se kvalitetno posvete roditeljstvu, ali i odsustvo adekvatne sistemske podrške roditeljima koji se suočavaju sa izazovima savremenog roditeljstva. Kao jedan od razloga, takođe navode i neplanirano roditeljstvo i prerano zasnivanje porodice. Predstavnici centara za socijalni rad navode i nesaradljivost roditelja kao jedan od izazova u pružanju podrške roditeljstvu. Takođe ističu i uticaj pandemije na roditeljstvo, i kao jedan od većih izazova navode rad sa decom koja su usled posledica pandemije ostala bez jednog roditelja. Iako je većina učesnika inicijalno smatrala da u njihovim zajednicama postoje odgovarajući resursi za podršku roditeljima u praktikovanju pozitivnog roditeljstva, diskusija je otkrila da su  postojeći resursi ipak nedovoljni, posebno u situacijama koje nastaju kao posledica pandemije.

Panel posvećen zaštiti dece u visokokonfliktnim razvodima ukazao je da se profesionalci u sistemu socijalne zaštite susreću sa velikim brojem visokokonfliktnih razvoda u svom radu, i ističu da otuđenje deteta predstavlja veliki izazov. Navode da sudstvo indirektno doprinosi porastu otuđenja kroz dugotrajne sudske procese, i da se oni sami često osećaju nemoćno. Više od polovine učesnika (63,2%) je zaključilo da ne postoje odgovarajući resursi za pružanje podrške deci tokom razvoda roditelja, dok 26,3% smatra da takvi resursi delimično postoje, a samo 10,5% da takvi resursi zaista postoje.

Na samom kraju, učesnici zaključuju da je potrebno mnogo više raditi na edukaciji roditelja kroz preventivni rad. Predlažu sistemsku podršku u vidu organizovane podrške roditeljima koji su u procesu razvoda, ali i preventivne podrške roditeljima koji bi imali mogućnost posećivanja tematskih radionica posvećenih roditeljstvu koje bi se redovno održavale barem jednom mesečno u svakoj zajednici, na kojima bi se razgovaralo o izazovima i dilemama sa kojima se suočavaju. Ujedno, učesnici su istakli da bi kontinuirane i sistematične edukacije stručnjaka iz socijalne zaštite u oblasti zaštite dece i razvoda roditelja, posebno u slučajevima visokokonfliktnih razvoda, i te kako bile korisne u njihovom radu.

Sastanak je održan u okviru projekta „Pozitivno roditeljstvo“, koji CPD sprovodi uz finansijsku podršku EU u okviru programa Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava u Srbiji. Cilj ovog projekta jeste doprinos zaštiti svakog deteta u Srbiji od svih oblika nasilja kroz efikasan zakonodavni okvir koji se dosledno primenjuje u svim okruženjima. Projekat sufinansira Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog.

Pandemija izazvana koronavirusom SARS-CoV-2 u značajnoj meri je uticala na promene u različitim aspektima života, kako na globalnom, tako i na nacionalnom i lokalnom nivou. U želji da spreči širenje virusa, većina zemalja je pribegla merama poput zatvaranja škola, delimične ili potpune izolacije, onemogućavanja kretanja između različitih gradova/regija, ukidanja masovnih skupova i zatvaranja institucija i javnih servisa.

Mere koje su države sprovodile kako bi se izborile sa pandemijom u velikoj meri su doprinele već postojećoj nevidljivosti dece, onemogućivši tako da se njihov glas čuje u javnom prostoru i da učestvuju u donošenju odluka koje ih se neposredno tiču.

Centar za prava deteta sproveo je istraživanje „Prava deteta tokom pandemije iz ugla dece i mladih” čiji je cilj bio razumevanje perspektive dece kada je reč o implikacijama koje pandemija ima na njihov život. Ovo istraživanje omogućilo je deci i mladima da ispričaju svoju priču o pandemiji: kako izgleda njihov život za vreme pandemije, šta se sve promenilo i na koje sve načine pandemija utiče na njihovu psihološku dobrobit i ostvarivanje različitih prava.

U istraživanju je učestvovalo 509 dece i mladih, uzrasta od 12 do 18 godina iz gradova i manjih mesta širom Srbije. Uzorkom je obuhvaćeno više devojčica (56,1%) nego dečaka (39,3%), a najveći broj učesnika istraživanja bio je uzrasta od 12 do 14 godina (85%). U ovom uzorku nalazi se i 28 učenika romske nacionalnosti iz OŠ „Branko Pešić”, koji su popunjavali upitnik u papirnom formatu, jer nisu imali pristup internetu.

Jedno od prava koje ispitanici smatraju da je bilo narušeno, a posebno na samom početku kada je većina zemalja zatvorila škole i kada se prešlo na onlajn izvođenje nastave, jeste pravo na dostupno i kvalitetno obrazovanje. Skoro 70% dece/mladih smatra da je njihovo obrazovanje manje kvalitetno sada nego pre pandemije, polovina njih misli da sada imaju manje mogućnosti za učenje novih sadržaja nego pre, a jedna trećina (31%) smatra da sada ocene ne odražavaju njihovo pravo znanje.

Deca i mlade se žale i na onlajn nastavu kao načinu održavanja nastave i smatraju da je organizacija onlajn nastave bila loša i da nastava gubi na kvalitetu kada je onlajn.

 Većina njih smatra da se u školi ne razgovara dovoljno o stresu i načinima da se stres prevaziđe, budući da samo jedna petina ispitanika kaže da se u školi često o toj temi razgovara.

„Trebalo bi da više vode računa o našem psihičkom stanju“ – devojčica, 17 godina, Beograd

Kada je reč o pravu na zdravlje i zdravstvenu zaštitu jedna četvrtina dece/mladih romske nacionalnosti kaže da sada imaju manje sredstava za ličnu higijenu, kao i manje lekova, vitamina i suplemenata. Takođe, skoro 70% dece romske nacionalnosti smatra da im je sada manja dostupnost medicinskih/zdravstvenih usluga.

Istraživanje „Prava deteta tokom pandemije iz ugla dece i mladih” sprovedeno je u okviru projekta „Prava deteta u politikama i praksi” koji Centar za prava deteta realizuje u saradnji sa Save the Children International, a uz finansijsku podršku Vlade Švedske.

Nakon konstitutivne sednice Saveta za prava deteta Vlade RS u julu 2021. godine, druga sednica Saveta održana je 17. decembra 2021. godine u Palati Srbije, na kojoj su učestvovali predstavnici raznih ministarstava, institucija, univerziteta, nevladinih organizacija i međunarodnih agencija.

Ministar za brigu o porodici i demografiju, predsednik Saveta, konstatovao je da država kontinuirano radi na unapređivanju pravnog okvira za zaštitu prava deteta, ali da je neophodno uskladiti još mnogo zakona i podzakonskih akata kako bi se unapredio pravni okvir. Ujedno je ukazao i na to da su izmene i dopune Porodičnog zakona, deo plana rada ministarstva za narednu godinu.

Na sednici su, takođe, predstavljeni Poseban izveštaj o diskriminaciji dece Poverenika za zaštitu ravnopravnosti, rezultati i planovi na projektu „Merenje, podizanje svesti i angažovanje politika radi unapređenja borbe protiv zloupotrebe dečjeg rada i prinudnog rada u Srbiji“, kao i Unicefova analiza pravnog okvira rada i poslovanja pravnih subjekata čija delatnost uključuje decu u kontekstu sprečavanja i zaštite dece od nasilja, seksualne eksploatacije i zlostavljanja.

Direktorka Centra za prava deteta, kao jedna od članica Saveta, ukazala je na to da još uvek nismo kao država obezbedili odgovarajuću infrastrukturu u oblasti prava deteta na nacionalnom nivou, što podrazumeva, između ostalog, usvajanje dugo najavljivanog sveobuhvatnog Zakona o pravima deteta i Zaštitniku prava deteta, koji bi uneo usaglašavanje postojećih zakonskih tekstova sa ratifikovanim međunarodnim ugovorima i obezbedio nezavisni mehanizam, koji bi promovisao, unapređivao, koordinisao i kontrolisao ostvarivanje prava deteta u Srbiji. Pored toga, podsetila je učesnike sednice da je od 2016. godine Srbija bez jedinstvene i koordinisane strateške politike u oblasti prava deteta, jer je nekadašnji Nacionalni plan akcije za decu važio do 2015. godine. Naglasila je da jedini pomak predstavlja nedavno formiranje Saveta za prava deteta Vlade RS, s tim što je rad ovog tela veoma upitan, ukoliko se ne opredele sredstva za obezbeđivanje odgovarajućih ljudskih, tehničkih i finansijskih resursa za njegovo efikasno funkcionisanje.

Podsećanja radi, za rad ovog tela, koji su ranije podržavali MRZBSP i Kabinet ministra bez portfelja zaduženog za demografiju i populacionu politiku, nisu bila obezbeđena posebna budžetska sredstva, niti je angažovano posebno osoblje. Revidiranim AP za Poglavlje 23 iz jula 2020, predviđen je budžet za rad Saveta u iznosu od 18.528 EUR za period od 2020. do 2022. godine. Ostaje otvoreno pitanje da li će predviđeni budžet biti dovoljan za obezbeđivanje odgovarajućih ljudskih i tehničkih resursa, što je jedan od preduslova za koordinaciju politika u oblasti prava deteta. Održavanje dve dvočasovne sednice Saveta na godišnjem nivou, svakako nisu dovoljne za obezbeđivanje efikasnog mehanizma za koordinaciju politika u oblasti prava deteta.

Redovna godišnja Skupština Mreže organizacije za decu Srbije (MODS) održana je 9. decembra 2021. godine, u onlajn formatu. Sednicom Skupštine predsedavala je Dragana Vučković iz Centra za integraciju mladih.

Skupština je tokom radnog dela najpre razmatrala Izveštaj o radu MODS-a za 2020. godinu koji je predstavio direktor Saša Stefanović, a potom je Jasmina Miković, direktorka Centra za prava deteta i predsednica UO, predstavila Izveštaj o radu Upravnog odbora.

Izveštaj Nadzornog odbora za 2020. godinu predstavila je Ana Knežević – Centar za kreativni razvoj Knjaževac. Nakon predstavljanja, članovi i članice Skupštine su jednoglasno usvojili podnete izveštaje.

Izbor novog člana Nadzornog odbora

Skupština MODS-a je zatim pristupila predstavljanju kandidata  za Nadzorni odbor. Izabrana nova članica Nadzornog odbora je Nataša Raičević, izvršna direktorka Centra za socijalno preventivne aktivnosti GRIG.

Izbor novih članica MODS-a

U narednom delu sastanka je usledilo predstavljanje novih organizacija za prijem u članstvo u MODS-u. Ukupno pet organzacija se predstavilo Skupštini nakon čega je Skupština izglasala prijem svih 5 organizacija u članstvo.

Novih 5 organizacija koje su postale članice MODS-a, koja sada ima 107 organizacija u svom članstvu, su:Beogradski psihološki centar, Beograd StartHub, Kosjerić Udruženje roditelja Podrži me, Kosovska Mitrovica Savez MNRO u APV, Novi Sad Ekološka disciplina – TED Ecological Discipline, Beograd

Rad u manjim grupama

U drugom delu Skupštine je nastavljen rad u manjim grupama. U prvoj grupi pod nazivom „Naši uspesi“– učesnici, predstavnici članica MODS-a su predstavili rezultate i uspehe svojih organizacija na koje su najviše ponosni. U drugoj grupi pod nazivom „Kako da se bolje povežemo?“ učesnici su predstavljali ideje za bolje međusobno povezivanje organizacija članica MODS-a.

Manjim grupama su fasilitirali: Isidora Ilić (PIN – Mreža psihosocijalnih inovacija), Marija Nijemčević Popovski (SOS Dečija sela Srbija), Milica Stojković (Clarivate), Dubravka Kahrimanović (Prijatelji dece Srbije), Lidija Đorđević (NVO ATINA) i Ognjen Gogić (MODS).

Godišnji izveštaj MODS-a za 2020. godinu možete pogledati na sledećem linku.

Finansijski izveštaj MODS-a za 2020. godinu možete pogledati na sledećem linku.

Centar za prava deteta je učestvovao na sednici Skupštine MODS-a u svojstvu člana.

Saopštenje je preuzeto sa sajta MODS-a.

International Human Rights Day has been celebrated worldwide since 10 December 1950. On that day in 1948, the United Nations General Assembly adopted the Universal Declaration of Human Rights, which is the first comprehensive act and human rights instrument.

The global campaign of 16 days of activism against gender-based violence within which the Child Rights Centre (CRC) conducted an action to raise public awareness aimed at the goal of zero tolerance for gender-based violence against girls, ends today as well.

On that occasion, the CRC pointed out that we should not deal with informal education only when incidents occur and when the media report on disturbing events of sexual violence against girls, but that it is necessary to regulate the area of informal education to ensure a safe, healthy and stimulating environment. The lack of appropriate standards and procedures in legal entities and organizations dealing with informal education, as well as the untimely reaction of the competent authorities has led to distrust in institutions and the creation of a climate in which it is safest to remain silent and not interfere.  

According to the results of the research “Recognize Violence, Say No” , every third girl in Serbia, aged 15 to 18, reported to have experienced sexual violence, and less than 3% of girls addressed the competent institutions.

In order to ensure a safe and supportive environment for girls and every child in Serbia, it is necessary to establish a clear legislative framework in the field of informal education and connect different systems through a multisectoral approach, introduce standards and procedures in all economic entities schools, small schools, clubs, studios and other forms of informal work with children). In addition, it is essential to inform and educate those who work with children in informal education, as well as parents, but also the children themselves, especially girls.

The video #STANDBYME was created as part of the 16 Days of Activism Against Gender-Based Violence campaign. The video was made by the Child Rights Centre within the project “Protection of Girls from Violence in Informal Education”, which was financially supported by the U.S. Department of State’s Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs.

“Inappropriate treatment of a child, in the sense of not recognizing its needs, can lead to problems in the mental health of a child.”, Milica Pejović Milovancević, MD PhD. Child Psychiatrist

On 30 November 2021, Child Rights Centre (CRC) organized a webinar “Girls in Informal Education”, as part of the 16 Days of Activism Against Gender-Based Violence global campaign, with the aim of drawing public attention to the fact that as a society we must always have zero tolerance for gender-based violence against girls. Milica Đuričić, taekwondo player, Milica Pejović Milovancević, MD PhD. Child Psychiatrist, Biljana Lajović, school psychology specialist, Ljiljana Lazarević, teacher, Vanja Grbić, PhD in Physical Education and Sport, Una Ljiljak, member of the DX Club and football player and Jasmina Miković, CRC director, were the panelists while Miša Stojiljković, journalist, was the moderator.

Through the exchange of professional and personal experiences on the impact of informal education on the development of the child’s personality, the panelists were talking about the role of parents, teachers and coaches, as well as the consequences of inappropriate work and improper behavior of adults towards children.

“I was lucky, I grew up in a very good environment, and with a good coach. The most difficult battles are fought with oneself, and that is why it is important to have parents who watch your back, and a coach who accompanies you”, said Milica Đuričić, our most successful taekwondo player and a gold medalist at the Olympic Games.

Teacher Ljiljana Lazarević pointed out that formal education should be a fertile ground for recognizing a child’s talents and affinities, and that is why it is important to educate teachers in formal education to recognize a child’s interest that is outside the content learned at school.

Vanja Grbić, a member of the Hall of Fame and a volleyball Olympic champion, stated, among other things, that support and cooperation of authorities, i.e. parents, teachers and coaches, is important in order to reach a child’s full developmental potential, and if these authorities question each other or the whole relationship is built on the wrong basis, which often happens, then it is not good for the child’s development.

Milica Pejović Milovančević, MD PhD. Child Psychiatrist,pointed out that treating a child is not a personal, but a public matter. Inappropriate treatment of a child has a serious impact not only on that child, but on the development of the whole society. Aggressive punishment is one of the biggest causes of improper behavior of children and can later lead to juvenile delinquency.

Sometimes adults can commit a series of actions that can have a cumulative negative impact on a child. It often happens that adults turn a deaf ear to the indicators of inappropriate treatment and react only when such behaviors escalate.

Biljana Lajović,school psychology specialist, pointed out at certain flaws: “There is no systematic monitoring of the way of working with children in informal education. The reaction occurs only when there is an incident and when the whole country buzzes about it, and it is not known who works with the children and how.”

The lack of appropriate procedures, the lack of a monitoring system for those who work with children, the untimely reaction of the competent authorities resulted in distrust in institutions and the creation of a climate in which it is safest and wisest to remain silent and not interfere.

Seventeen-year-old Una Ljiljak points out: “The problem is that my generation has the attitude “I don’t want to interfere, I don’t care, because if I interfere, I will become part of the problem.” It is understandable because there are consequences and sanctions. I am disappointed that we do not react, because it concerns us. On the other hand, I am proud to be part of a generation that can change the world. “

Participants agreed that informal education is as important as formal and that this topic is important for the whole society, but it seems that there is not enough awareness of how serious this issue is. We must not deal with informal education only upon an incident and when the media report on disturbing events and situations of violence against girls, but it is necessary to regulate the area of ​​child protection in informal education in order to prevent such situations.

First of all, it is necessary to establish a clear legislative framework and connect different systems through a multisectoral approach, introduce standards and procedures in all economic entities (schools, small schools, clubs, studios and other forms of informal work with children), which will ensure a safe, healthy and supportive environment for every girl and every child in Serbia. In addition, it is essential to inform and educate those who work with children in informal education, as well as parents, but also the children themselves, especially girls.

The webinar has been organized as part of the project “Prevention of Violence Against Girls in Informal Education” implemented by the Child Rights Centre with the financial support of the U.S. Department of State’s Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs.

Centar za prava deteta (CPD) održao je 29. novembra 2021. godine četvrtu panel diskusiju na temu pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja putem ZOOM platforme, na kojoj je učestvovalo 11 predstavnika centara za socijalni rad i civilnog sektora iz Alibunara, Aleksinca, Rume, Vršca i Beograda. 

Učesnici su imali priliku da se upoznaju sa dosadašnjim aktivnostima CPD-a na polju pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja. Tom prilikom, predstavljeni su im ključni nalazi povodom sprovedenog Mapiranja programa i usluga pozitivnog roditeljstva u Srbiji, Priručnik za trenere/ice „Pozitivno roditeljstvo“, Priručnik za trenere/ice „Razvod roditelja i zaštita dece“, Vodič za facilitatore „Pozitivno roditeljstvo“ i Vodič za facilitatore „Razvod roditelja i zaštita dece“. Pored toga, učesnici su upoznati i sa onlajn platformama koje je CPD izradio u proteklom periodu, i to platformom za e-učenje, koja je namenjena stručnim radnicima u socijalnoj zaštiti i pravosuđu koji su motivisani da osveže ili unaprede svoja znanja u oblasti pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja, kao i platformom za roditelje „Roditeljstvo se uči“.

Tokom panel diskusije u delu koji je bio posvećen pozitivnom roditeljstvu, učesnici su identifikovali glavne izazove koji otežavaju roditeljstvo u savremenom dobu. Kao najčešće prepreke savremenom roditeljstvu, učesnici su naveli preopterećenost roditelja, ali i siromaštvo i nedostatak ličnih kapaciteta, kao i odsustvo podrške roditeljstvu, kako u okviru same porodice, tako i u okviru svoje zajednice. Kao jedan od glavnih zaključaka nametnula se konstatacija jedne učesnice da se problemi u ovoj oblasti uglavnom rešavaju od sredine, a ne od korena, i da je suštinski problem u neadekvatnim zakonskim rešenjima, odnosno lošim zakonima poput Porodičnog zakona i Zakona o socijalnoj zaštiti. Čak više od 90% učesnika smatra da u njihovim zajednicama ne postoje odgovarajući resursi za podršku roditeljima u praktikovanju pozitivnog roditeljstva.

U delu koji se odnosio na zaštitu dece u visokokonfliktnim razvodima, disktovalo se o podršci koju je potrebno pružiti deci i roditeljima. Gotovo dve trećine učesnika je zaključilo da ne postoje odgovarajući resursi za pružanje podrške deci tokom razvoda roditelja, dok 16,7% smatra da takvi resursi delimično postoje, a samo 8,3% da takvi resursi zaista postoje. Takođe se diskutovalo i o uticaju pandemije i posledicama koje su afektirale kako roditelje, tako i bračne partnere i profesionalce koji rade sa decom. Navode da je broj razvoda u porastu i posebno su se osvrnuli na položaj deteta tokom razvoda, koje neretko bude u središtu konflikta roditelja. Učesnici su istakli da trenutni sistem omogućava da razvodi teku kao visokokonfliktni. Navode da je jedan od većih izazova sprovođenje viđanja deteta u kontrolisanim uslovima, kao i činjenica da su otuđujući roditelji često jači i od sistema.

Kao glavni zaključak diskusije nameće se potreba izmena i dopuna postojećeg zakonodavnog okvira koji bi predupredili da slučajevi razvoda predugo traju i omogućili veću efikasnost profesionalca u socijalnoj zaštiti i sudstvu. Uporedo sa tim, neophodno je pružati kontinuiranu i sistemsku podršku roditeljima.

Sastanak je održan u okviru projekta „Pozitivno roditeljstvo“, koji CPD sprovodi uz finansijsku podršku EU u okviru programa Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava u Srbiji. Cilj ovog projekta jeste doprinos zaštiti svakog deteta u Srbiji od svih oblika nasilja kroz efikasan zakonodavni okvir koji se dosledno primenjuje u svim okruženjima. Projekat sufinansira Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog.

As part of the 16 Days of Activism Against Gender-Based Violence global campaign, the Child Rights Centre (CRC) plans to conduct an advocacy action aimed at decision-makers and a public awareness campaign aimed at zero tolerance of gender-based violence against girls.

On that occasion, the CRC is organizing a webinar “Girls in Informal Education” on November 30 from 18.00 to 20.00 via the ZOOM platform (live broadcast via Facebook).

Milica Đuričić, taekwondo player, Vanja Grbić, PhD in Physical Education and Sport, Milica Pejović Milovancević, MD PhD. Child Psychiatrist, Biljana Lajović, school psychology specialist, Ljiljana Lazarević, teacher, Una Ljiljak, member of the DX Club and football player and Jasmina Miković, CRC director, will be the panellists at the webinar while Miša Stojiljković, journalist, will be the moderator.

Panellists will share their own personal and professional experiences by discussing the impact of informal education on personal development, the role of parents, educators and coaches in informal education, but also the consequences of inappropriate work and improper behaviour of adults towards children, either by parents, educators or coaches. It will also be an opportunity for participants of the webinbar to ask questions and share their experiences.

The CRC invites parents, guardians, coaches, educators and anyone interested to follow the 120-minute webinar via the CRC’s Facebook page or the ZOOM platform by registering at the link.

The webinar is organized as part of the project “Prevention of Violence Against Girls in Informal Education” implemented by the Child Rights Centre with the financial support of the U.S. Department of State’s Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs.

As part of the 16 Days of Activism Against Gender-Based Violence global campaign, the Child Rights Centre (CRC) plans to conduct an advocacy action aimed at decision-makers and a public awareness campaign aimed at zero tolerance of gender-based violence against girls.

On that occasion, the CRC is organizing a webinar “Girls in Informal Education” on November 30 from 18.00 to 20.00 via the ZOOM platform (live broadcast via Facebook).

Milica Đuričić, taekwondo player, Vanja Grbić, PhD in Physical Education and Sport, Milica Pejović Milovancević, MD PhD. Child Psychiatrist, Biljana Lajović, school psychology specialist, Ljiljana Lazarević, teacher, Una Ljiljak, member of the DX Club and football player and Jasmina Miković, CRC director, will be the panellists at the webinar while Miša Stojiljković, journalist, will be the moderator.

Panellists will share their own personal and professional experiences by discussing the impact of informal education on personal development, the role of parents, educators and coaches in informal education, but also the consequences of inappropriate work and improper behaviour of adults towards children, either by parents, educators or coaches. It will also be an opportunity for participants of the webinbar to ask questions and share their experiences.

The CRC invites parents, guardians, coaches, educators and anyone interested to follow the 120-minute webinar via the CRC’s Facebook page or the ZOOM platform by registering at the link.

The webinar is organized as part of the project “Prevention of Violence Against Girls in Informal Education” implemented by the Child Rights Centre with the financial support of the U.S. Department of State’s Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs.

„Naš glas je važan. Nismo mali da učestvujemo u procesu donošenja odluka. Pitajte nas. Imamo i mi šta da kažemo.“ (članica Kluba DX)

Danas se širom sveta obeležava Svetski dan deteta. Ovo je prilika da se svi zajedno zapitamo šta smo kao društvo i kao pojedinci učinili za dobrobit dece i koliko smo doprineli da svako dete jednako uživa u svojim pravima i ostvari svoj puni potencijal.

Tim povodom, Centar za prava deteta je organizovao vebinar “I NAŠE MIŠLJENJE JE VAŽNO”, na kom su učestvovali članovi i članice Dečjeg kluba DX, pri Centru za prava deteta. Ovaj vebinar je bio prilika da se iz perspektive dece i mladih sagleda prethodna godina, koja je donela brojne izazove u ostvarivanju prava deteta.

Kroz interaktivnu diskusiju, mladi su govorili o stepenu ostvarenosti svojih prava tokom pandemije, o značaju poštovanja principa participacije u donošenju odluka koje utiču na njihov život, o značaju informisanja dece i mladih o svojim pravima, posebno kada se nađu u kontaktu sa zakonom, o mehanizmima zaštite od nasilja i trgovini ljudima, kao i značaju ostvarivanja prava deteta na zdravu životnu sredinu. Poručuju da je ključ u informisanju. „Deca moraju da budu informisana, i jezik informisanja mora biti prilagođen deci.“

Smatraju da deca imaju jako malo poverenja u institucije jer im se šalju kontradiktorne informacije koje često kriju puno laži. „Da bi prava deteta postala važna i da bi se kao društvo bavili problemima sa kojima se deca susreću, neko mora jasno i glasno da kaže da su ona važna i da problem postoji.“

„Prava deteta moraju biti sastavni deo školskog gradiva, ali od najranijeg doba. U škole se mora vratiti predmet „Ustav i prava građana“. Deca će jednog dana imati pravo glasa, važno je da na vreme budu informisana.“

Deca i mladi takođe poručuju svojim vršnjacima da je važno i da se sami izbore za informacije. „Informiši se, nauči o svojim pravima. Trebaće ti jednog dana.“ Smatraju da je važno da svako od njih zastane i razmisli šta kao individua može da uradi za sebe i svoje vršnjake.

Razgovarajući o uticajima pandemije, svi su se složili da se najteže nose sa problemom uskraćenosti prava na igru i druženje, loše organizovanom online nastavom i posebno ističu da ih niko nije uključio u proces kreiranja nastave tokom pandemije. Zabrinjava ih i što nisu sva deca u istom položaju, što su vršnajcima iz ruralnih sredina i vulnerabilnih grupa pojedina prava bila dodatno uskraćena. Smatraju da je važno misliti na svako dete kako tokom tako i nakon pandemije.

Prava deteta ne znaju za geografiju, ne poznaju boju kože, i nije ih briga za pandemiju.

„Vreme ne možemo vratiti, ali hajde da nadalje zajedno menjamo svet. Ne donosite odluke bez nas, jer i naše mišljenje je važno.“

Centar za prava deteta poručuje političarima i donosiocima odluka da o deci brinu svakog dana, a ne samo tokom predizbornih kampanja i prilikom obeležavanja Svetkog dana deteta.

Na panelu na temu provosuđa po meri deteta, učestvovali su članovi Dečijeg savetodavnog odbora, pri Centru za prava detata, koji je formiran u okviru projekta „FOKUS – Radimo zajedno za pravosudni sistem koji u centru ima prava i potrebe deteta”.

Vebinar je održan u okviru projekta „Prava deteta u politikama i praksi” koji Centar za prava deteta sprovodi u partnerstvu sa Save the Children International i finansijsku podršku Vlada Švedske.

The Child Rights Centre expresses concern about the frequent reports of sexual violence against children in the economic entities that provide the services of informal education under different names – school, studio, centre, playroom, club and the like. In Serbia, there are a number of business entities performing activities with children and youth, which are not recognised by any system in a way that would ensure safety and protection of personal integrity, as well as the mental and health development of children. Furthermore, the curriculum and manner of their work, or the results they achieve, are not monitored or evaluated.

Informal education is important as much as formal. Informal education plays a significant role in the development of child interests, social skills and various competences, and therefore can be a quality complement to formal education. It is also important to mention that a number of these economic entities work in appropriate, primarily safe conditions for children and therefore, do not violate basic child rights.

What is worrying is the fact that it is not prescribed in what conditions the work of these economic entities should take place, given the specificity of the activity and the target group with which they work; what qualifications and competencies those who work with children should have, whether there is a plan according to which they work, what children are expected to learn and what competences to develop; who and in what way can monitor their work; whom and what types of information they give about their work; what consequences they should suffer if they work inappropriately, etc. Also, the description of the registered activities of some of these business entities do not even include education as such. When registering with the Serbian Business Registers Agency, these business entities should meet the same conditions as any other business entity when it comes to responsibility and safety, regardless of the fact that they work with a particularly vulnerable group – children and youth.

It is necessary to regulate this area by establishing a clear legislative framework governing the work with children and youth, enabling the monitoring of their work and prescribing a procedure in case of the violation of regulations. However, the basic characteristics (such as flexibility and openness to rapid change) of informal education that distinguish it from the formal one should be kept. It is necessary that all business entities working with children have a legal obligation to establish adequate standards and procedures for the protection of children from violence and sexual exploitation. In addition, training and awareness raising of those working with children play a major role in building an organisational culture of intolerance to violence and abuse. It would be important that relevant information on the work of these business entities be made available to the public, especially if there have been any complaints that have proved to well-founded.

It is extremely important to empower and inform children and youth about their rights and how they can protect their rights in case they are violated.

This area needs to be regulated for the benefit of children and youth and their parents/legal representatives, but also all those who work or plan to work with children, with the aim of respecting the rights of the child and eradicating all forms of violence against children, as pointed out by the UN Committee on the Rights of the Child to our country by recommendation no. 33 in its concluding observations adopted on 3 February 2017.

Media coverage:

Dijalog.net

Svetski dan deteta se obeležava svake godine 20. novembra širom sveta, kako bi se promovisalo međunarodno zajedništvo, razumevanje među decom i dobrobit dece u svetu. Ovaj dan je ustanovljen od strane Generalne skupštine Ujedinjenih nacija 1954. godine, a tog dana pre 32 godine usvojena je i Konvencija o pravima deteta UN, koju je i naša država ratifikovala.

U susret Svetskom danu deteta, u petak, 19. novembra u 18 časova, Centar za prava deteta organizuje vebinar “I NAŠE MIŠLJENJE JE VAŽNO”, na kom će učestvovati članovi i članice Dečjeg kluba DX, pri Centru za prava deteta. Vebinar će biti prilika da se iz perspektive dece i mladih sagleda prethodna godina, koja je donela brojne izazove u ostvarivanju prava deteta.

Ovom prilikom čućemo mišljenje dece i mladih o tome u kojoj meri se iz  njihovog ugla ostvaruju prava deteta tokom pandemije, zatim o značaju informisanja dece i mladih o svojim pravima, o ostvarivanju prava deteta na zdravu životnu sredinu i važnosti participacije dece u donošenju odluka koje se njih tiču.

Ovim putem pozivamo sve zainteresovane da prate vebinar u trajanju od 80 minuta putem platforme ZOOM na linku: https://us02web.zoom.us/j/83458423602 i čuju šta deca i mladi imaju da kažu.  

Medijske objave:

Bebac

In the period from January to the end of October of this year, 38 victims of trafficking in human beings, including 10 girls, were officially identified in Serbia. Professionals dealing with this topic warn that the number of victims is much bigger, because the statistics includes only the ones detected and identified.

In order to fight trafficking in human beings, in particular children, the Child Rights Centre, in cooperation with the NGO Atina and with the support of the European Union and the Council of Europe, began the implementation of the project “Empowering Children to Recognise and Report Trafficking in Human Beings in the Republic of Serbia”. The goal of this project is to reduce the vulnerability of children and youth to trafficking through the activities aimed at raising awareness and empowering children and youth to recognise trafficking in human beings and know how to protect themselves. The project is implemented with the financial support of the European Union and the Council of Europe as part of the joint programme “Horizontal Facility for the Western Balkans and Turkey 2019-2022” in the period 1 November 2021 – 15 June 2022.

Conceptually, this is a continuation of the project “Preventing and Combating Trafficking in Human Beings in Serbia”, conducted by the Child Rights Centre in cooperation with the NGO Atina and with the support of the European Union and the Council of Europe as part of the aforementioned programme in the period March-September 2021.

In the coming period, the Child Rights Centre will continue to promote the video “Between Dreams and Reality”, which has been shown in ten primary and secondary schools and the SOS Children’s Village Kraljevo, and the digital platform “Protection of Children from Human Trafficking“, in order to reach out to as many children as possible who will attend informative workshops in primary and secondary schools throughout Serbia.

The video and the platform have been created to directly inform children and youth, in particular those at an increased risk of becoming victims of human trafficking, about how to recognise these risks and how to protect themselves.The children from the Centre’s DX Club participated in the production of the video, and after the educational workshops on the prevention and protection of children from human trafficking, they actively participated in the development of video scripts in order to bring the topic of child trafficking closer to their peers. In addition, they actively participated in shaping the digital platform and modifying the content to be presented in child-friendly language.

In order to reach out to as many children as possible, posters will be created in cooperation with the DX Club and placed in schools throughout Serbia, and children will be able to access information on the digital platform through holograms.

In parallel with these activities, the Child Rights Centre and the NGO Atina will conduct a social media campaign on the importance of preventing and protecting children from human trafficking, while relying on the media to inform the public.

Reshared by:
MODS
ChildHub Platform
GI Resource Centre
NGO Atina

Centar za prava deteta (CPD) održao je 21. oktobra 2021. godine treću panel diskusiju na temu pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja putem ZOOM platforme, na kojoj je učestvovalo 14 predstavnika centara za socijalni rad Svilajnac, Vučitrn i Žabari, civilnog sektora, roditelja i nastavnika iz Novog Pazara, Prokuplja i Niša.

Na samom početku, predstavnice CPD-a upoznale su učesnike sa dosadašnjim postignućima CPD-a na polju pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja. Tom prilikom, predstavljeni su im ključni nalazi povodom sprovedenog Mapiranja programa i usluga pozitivnog roditeljstva u Srbiji, Priručnik za trenere/ice „Pozitivno roditeljstvo“, Priručnik za trenere/ice „Razvod roditelja i zaštita dece“, Vodič za facilitatore „Pozitivno roditeljstvo“ i Vodič za facilitatore „Razvod roditelja i zaštita dece“. Pored toga, učesnici su imali prilike da se upoznaju i sa onlajn platformama koje je CPD izradio u proteklom periodu, i to platformom za e-učenje, koja je namenjena stručnim radnicima u socijalnoj zaštiti i pravosuđu koji su motivisani da osveže ili unaprede svoja znanja u oblasti pozitivnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda roditelja, kao i platformom za roditelje „Roditeljstvo se uči“.

Tokom panel diskusije u delu koji je bio posvećen pozitivnom roditeljstvu, učesnici su identifikovali glavne izazove koji otežavaju roditeljstvo u savremenom dobu. Prezauzetost roditelja, negativan uticaj medija i društvenih mreža, finansijska nesigurnost, nedovoljno znanja i podrške savremenom roditeljstvu su neki od najčešćih faktora koji danas otežavaju roditeljstvo. Kao otežavajuću okolnost ističu i to što škole više nemaju vaspitnu ulogu, pa je sve prebačeno na roditelje. S druge strane, jedna od učesnica ističe: „Vaspitanje kreće iz kuće, a kuće su sada prazne. Roditelji su zaposleni. Decu vaspitavaju vršnjačke grupe, privatni učitelji i društvene mreže.“ Čak više od 90% učesnika smatra da u njihovim zajednicama ne postoje odgovarajući resursi za podršku roditeljima u praktikovanju pozitivnog roditeljstva.

U delu koji se odnosio na zaštitu dece u visokokonfliktnim razvodima, disktovalo se o podršci koju je potrebno pružiti deci i roditeljima.  Malo više od polovine učesnika je zaključilo da ne postoje odgovarajući resursi za pružanje podrške deci tokom razvoda roditelja, dok ostali smatraju da takvi resursi delimično postoje. Takođe se diskutovalo i o saradnji centara za socijalni rad i škola. Prisutni ističu značaj uloge pedagoško-psihološke službe u školama i zaključuju da je jako važno sarađivati sa roditeljima i centrom za socijalni rad, i to tako što će pedagoško-psihološke služba biti prva instanca, a tek onda centri za socijalni rad.

Kao glavni zaključak diskusije nameće se potreba kontinuirane i sistemske podrške roditeljima, kao i međusobne saradnje relevantnih institucija i ustanova.

Sastanak je održan u okviru projekta „Pozitivno roditeljstvo“, koji CPD sprovodi uz finansijsku podršku EU u okviru programa Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava u Srbiji. Cilj ovog projekta jeste doprinos zaštiti svakog deteta u Srbiji od svih oblika nasilja kroz efikasan zakonodavni okvir koji se dosledno primenjuje u svim okruženjima. Projekat sufinansira Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog.

Children can come into contact with the law as victims, witnesses or perpetrators of crime in various ways, for example due to poverty, violence, parental divorce, discrimination, etc. In such cases, all experts who are in contact with the child should work together in the best interest of the child. The justice system should guarantee an individual approach to each child in order to take into account the child’s personality and maturity, economic, social and family situation, as well as all specific vulnerabilities.

The Child Rights Centre has created the video “Individual Assessment of Children in Contact with the Law” in order to inform children and youth about their rights in case they come into contact with the justice system, with special focus on the individual assessment of the child. The video shows the importance of the multidisciplinary individual assessment of the child who comes into contact with the justice system as a victim, witness or perpetrator of crime. In addition to being intended for children and youth, it can be useful also for justice system professionals.

The members of the Child Advisory Board, established as part of the FOCUS project, contributed to the creation of this video. The members of the Child Advisory Board had previously participated in a workshop about the media, arts and public speaking, aimed at encouraging their creativity to take an active part in making the video.

The Child Rights Centre made this video as part of the project FOCUS – Working together for children in criminal proceedings, implemented in partnership with the following organisations:  Terre des hommes Regional Office in Hungary, Defence for Children in the Netherlands, Institute of Social Activities and Practices (SAPI) in Bulgaria, Child Circle in Belgium, Terre des hommes Hellasand Terre des hommes Romania. The project is co-financed by the European Union through the Rights, Equality and Citizenship Programme.

Ahead of the European Anti-Trafficking Day, which is celebrated on October 18, Child Rights Centre and Atina have launched a digital Prevention Platform intended for children and youth aged 12-18, called “How Can You Protect Yourself from Human Trafficking”. It was created as a result of several months of work on the project “Awareness Raising Campaign on Trafficking in Children in the Republic of Serbia”, which is implemented with the financial support of the European Union and the Council of Europe, within their joint programme “Horizontal Facility for the Western Balkans and Turkey 2019- 2022”. The main idea and goal of the platform are for young people, who are at an increased risk of becoming victims of human trafficking, to be directly informed on how to recognise these risks and how to protect themselves.

In Serbia, as well as in other Western Balkan countries as well, children and young people make up the majority of identified victims of trafficking. This year, by the end of August, a total of 32 victims of human trafficking have been identified in Serbia, according to official data from the Centre for the Protection of Trafficking Victims, which operates within the Ministry of Labor, Employment, Social and Veteran Affairs. Out of that number, there were 9 minor victims all of whom were girls. Four of them were victims of sexual exploitation, 2 of labour exploitation, 2 were forced into marriage, and one was forced to commit criminal offences. We find similar statistics in other countries of the Western Balkans, and it is eloquently shown in the latest infographic of the Council of Europe, citing that in these countries 66% of identified victims of human trafficking are children.

The platform contains answers to the most important questions about human trafficking: how to recognise a trafficker or a victim, what every young person can do in such a situation, i.e. how to recognise and whom to report suspicion of human trafficking, and also the importance of the Council of Europe Convention on Action against Trafficking in Human Beings – an umbrella document and a universal guideline in the protection of trafficking victims. The Platform also contains instructions on how to protect yourself from human trafficking, and how to overcome the prejudices that accompany this problem. There is also a knowledge quiz on the basis of which high school youth can check their knowledge in this area.

On the occasion of the European Anti-Trafficking Day, Child Rights Centre and Atina, want to point out the importance of preserving the integrity, reputation and dignity of the child’s personality, as well as protection of rights and best interests of the child victim, and they remind that children who suffered violence must never be left without timely, adequate, criminal legal, family and social protection from violence and must be protected from secondary victimisation. Child Rights Centre and Atina also remind professionals in Serbia who work with and for children, that they are obliged to continuously review their actions, fully implement existing legislation, and enable children victims of trafficking to recover from trauma as painlessly as possible and to achieve successful and functional reintegration.

The Council of Europe Convention on Action against Trafficking in Human Beings, which opened for signature in Warsaw in May 2005, represents one of the most important international documents regulating this area. The Convention aims to prevent human trafficking, protect the victims and prosecute perpetrators, and applies equally to all victims of human trafficking, all forms of exploitation, and all forms of human trafficking.

The EU Anti-Trafficking Day was established by the European Commission in 2007 and is marked on 18 October every year since. It is an occasion to raise awareness on trafficking in human beings and improve the exchange of information, knowledge and best practices among the different actors working in this field.

Media coverage:

Blic
Danas
Tanjug
TIME.rs
Indeksonline
Nova.rs
Naslovi.net
Alo.rs
Sputnik
Nedeljnik
Dobrevesti.rs
Euronews.rs
Novosti
Radio Beograd 1
Espreso
EU u Serbia Facebok page
EU in Serbia
EU in Serbia Instagram
ChildHub Platform
Embassy of Belgium Facebook page
Council of Europe Office in Belgrade Facebook page
Council of Europe
Puls Evrope Instagram
MODS

Koalicija za monitoring prava deteta u Republici Srbiji je sredinom aprila 2021. godine podnela prilog Evropskoj komisiji za Izveštaj o napretku RS ukazujući na stanje prava deteta i položaj dece tokom 2020. godine, kao i na neke od glavnih nedostataka u ostvarivanju prava deteta. Koalicija se osvrnula na normativni okvir, nacionalnu politiku usmerenu na decu i koordinaciju primene prava deteta, kao i na specifične oblasti kao što su: nasilje nad decom, trgovina ljudima (trendovi i reakcije), deca izbeglice, pristup uslugama tokom pandemije KOVID-19, obrazovanje, obrazovanje o ljudskim pravima i pravima deteta, pravosuđe po meri deteta, kao i pitanje ratifikacije Trećeg opcionog protokola o komunikacijskim procedurama uz Konvenciju o pravima deteta UN.

Kao jedan od glavnih nedostataka, Koalicija ukazuje na nepostojanje sveobuhvatnog Zakona o pravima deteta i Zaštitniku prava deteta, čije usvajanje bi doprinelo usaglašavanju celokupnog pravnog sistema u oblasti prava deteta, usklađivanju zakonskih rešenja ovog zakona sa drugim zakonima, kao i boljoj koordinaciji svih ključnih sektora. Takođe, ukazano je na neophodnost donošenja nacionalnog strateškog dokumenta u oblasti prava deteta, jer je prethodni Nacionalni plan akcije za decu istekao 2015. godine.

Ono što je obeležilo 2020. godinu je pandemija KOVID-19 virusa, a povodom toga proglašenje vanrednog stanja u Srbiji i uvođenje mera za vreme vanrednog stanja, kada je koordinacija politika u oblasti prava deteta potpuno bila upitna. Tako je nakon usvajanja mera prevencije virusa KOVID-19 došlo od suspenzije ili prekida rada službi za prevenciju i odgovor na nasilje nad decom. Pandemija je takođe produbila postojeće probleme žena i dece koji su inače u riziku od seksualne eksploatacije. Mere novčane pomoći, kaoo odgovor Vlade na krizu, nisu bile fokusirane na siromaštvo dece u Srbiji.

Kvalitet obrazovanja dece je znatno degradiran tokom pandemije. Učenici, nastavnici i roditelji su se suočavali sa brojnim poteškoćama zbog prelaska na onlajn nastavu. To je dovelo do smanjenja pristupa obrazovanju dece iz osetljivih grupa, a posebno romske dece iz podstandardnih naselja i dece smeštenih u centrima za azil. Takođe, za vreme vandrednog stanja, deci sa invaliditetom koja žive u institucijama praktično je bio uskraćen pristup obrazovanju.

Pored toga, proglašenje vanrednog stanja i uvođenje mera za vreme vanrednog stanja, štetno su uticali na decu lišenu slobode, kako na one prema kojima se realizuje mera pritvora, tako i na one koji su na izvršenju krivičnih sankcija u zavodima. Oni su se susreli sa potpunim zatvaranjem i izolovanjem. Zabranjene su posete, prijem pošiljki, i nije postojala mogućnost napuštanja ustanove. Prelazak nastave na elektronske medije, dovodi do poremećaja pohađanja nastave u zavodima za vaspitanje dece i omladine, s obzirom na neadekvatnu tehničku opremljenost. Osećaj izolovanosti, u kombinaciji sa strahom i brigom za svoje bližnje, kao i gubitkom dnevnih rutina usled prekida školskih, radnih, sportskih i kulturno-zabavnih aktivnosti, negativno je uticalo na psiho-socijalno stanje dece u institucijama. Mere zaštite od epidemije u okružnim zatvorima i pritvorskim jedinicama bile su jednake kao i mere u zavodima. Zabrinjavajuće je što je prekid obrazovanja maloletnika u pritvoru prisutan i van uvedenih mera, sem u slučaju kad se samostalno pripremaju za polaganje ispita ili odgovaranje. Takođe, ne postoji organizovana nastava za učenike osnovne škole, koja je po zakonu obavezna.

Prilog pogledajte na linku.

“You are telling us that we are the future, but how are we supposed be the future if our present is threatened?” – Una Ljiljak, member of the Child Rights Centre’s DX Club

On the occasion of Earth Day, which is on 22 April, in order to draw public attention to the importance of preserving and protecting the environment, but also to a large number of environmental challenges, the Child Rights Centre (CRC) held a conference entitled “Realising the child’s rights to a healthy environment.”

The conference gathered a significant number of experts who presented their experiences and challenges in realising the child’s right to a healthy environment, thus raising many important issues in this area. The participants had the opportunity to hear also the opinions of children and young people about the degree of exercising their rights.

At the very beginning, Jasmina Miković, CPD Director, pointed out an unbreakable link between the child’s rights and the environment, including climate change. She emphasized the insufficient understanding of the relationship between children’s rights and the environment, despite the growing interest in the past few years, at the international and national level, to recognise children’s rights to a healthy and sustainable environment, but also to protect and prevent violations of the children’s rights resulting from environmental damage.

Ana Prodanović from UNICEF spoke about the lifelong impact of climate change on children’s health and stressed the importance of intensive and joint action of all stakeholders, particularly young people in every phase of the environmental protection process. Gordana Ilić, representative of the Protector of Citizens, also highlighted the importance of children’s participation and presented some of the participatory activities performed by the Protector of Citizens.

Zorica Milosavljević, President of Citizens’ Association Zlatiborski krug and biology teacher in the Primary School Dimitrije Tucović from Čajetina, and Milan Dakić, representative of the Provincial Protector of Citizens, said that environmental education must be included in the compulsory curriculum of regular education and that children had the right to be acquainted with the right to a healthy environment. Natalia Novikova from “Fridays for Future” pointed out the necessity to stop perceiving ecology as a hobby, instead of as a compulsory school subject, and also raised the issue of how to motivate decision makers to start changing our joint future, asking “What is the point of getting education for a future we will not have?”.

The importance of connecting children with nature was especially stressed, along with the role of parents in developing their children’s love for nature and environmental empathy. Mina Mirić from the World Wildlife Fund pointed out that empathy for nature was the basis for building environmentally aware individuals. The representatives of children and youth agreed with that and said that “we must not resent Mother Nature, because it will come back to us two times worse.”

Prof. Vladimir Đurđević Ph.D. from the Faculty of Physics, University of Belgrade, speaking from the perspective of his multi-year experience in the field of climate change impact on the environment, emphasized the seriousness of this topic, believing that as a society we would have to face serious consequences of irresponsible behaviour. He pointed out that children and youth had a very high interest in environmental protection and that it was necessary for adults and decision makers to use that impulse and direct it in the right way. Ognjan Pantić from the Belgrade Open School agreed with that view and stressed the importance of supporting young people in their will and desire to protect nature.

Simon Ilse, Office Director, Heinrich Böll Foundation, Belgrade, expressed his satisfaction with the fact that the topic of environmental protection was gaining an increasing importance in Serbia, because, as he stated, “we do not have a planet B”. Referring to the constitutional obligation of Serbia to inform every citizen about the state of the environment, he pointed out that the Heinrich Böll Foundation sought to contribute to this through the Shadow Report of Coalition 27 which, although it did not contain a special section on children, obviously recognised the importance of children’s rights to a healthy environment.

The children and young people spoke about the degree of realisation of children’s rights from their point of view, about the importance of children being informed and launching initiatives in their schools and communities. They stressed the importance of the participation of children and youth in policy-making, the harmfulness of medical waste, deforestation, and the greenhouse effect. The children mentioned that they needed adults to believe in them and their readiness to be informed, educated and proactive, because, as Natalija Cvetković from the DX Club said, “by pointing out the problem, we do not criticise adults, but call for a common solution.”

Milena Banić, associate of the Child Rights Centre, presented the findings of the research conducted by the Child Rights Centre in March and April 2021 in order to map the challenges in the exercising of child’s right to a healthy environment in Serbia.  The research covered 432 children and young people 12-18 years old from over 20 municipalities and towns in Serbia. The research findings showed that children and young people considered that air and water pollution, poor waste management, illegal deforestation, extinction of plant and animal species, as well as food pollution, were the biggest problems of environmental pollution in their municipalities and cities. Over 80% of young people pointed to the problem of air and water pollution, and saw traffic, waste incineration, industry and the poor system of state control as the biggest causes of environmental pollution. The fact that only 20% of children and youth believed that there were enough parks, greenery and trees in the places where they lived is worrying. As many as 50% of respondents considered that children and young people did not spend enough time outdoors and in nature, and 55% believed that countries were not sufficiently committed to fighting the climate crisis. In addition, the research showed that children and youth were not sufficiently recognised in the strategic policies related to the improvement of environmental protection, or sufficiently involved in the local policy-making process. A series of strategic policies lack in this area, including policies for sustainable and child-friendly cities, sustainable nutrition, production and consumption as well as climate change and noise protection.

At the very end, Prof. Nevena Vučković Šahović, President of the Child Rights Centre’s Board of Directors, summarised the conclusions of the conference, referring first to the obligations of Serbia undertaken by ratifying the UN Convention on the Rights of the Child. She noted that the first necessary step was to map the situation in the field of child’s rights in Serbia in order to establish the level of harmonisation of national and international laws. She pointed out that an important precondition for respecting the child’s right to a healthy environment was passing the Law on the Rights of the Child, the draft of which included the section on the protection of child’s rights. It was also necessary to analyse the judicial practice and initiate a multisectoral dialogue at all levels. It was important to motivate decision makers, because young people were ready to get involved in the process of change, because, as Olga Dević, a member of the CPD Board of Directors and of the DX Club, said “when, if not now?”.

The conference was held as part of the project “Children’s Rights in Policies and Practice” implemented by the Child Rights Centre in partnership with Save the Children International, and funded by the Government of Sweden.

The recording of the conference is available on the CPD’s Facebook page.

Child Rights Centre Published a Video “Child-Friendly Justice from the Perspective of Children and Youth” in order to point out at the importance of informing children and youth on their rights in case they come into contact with justice system.

The children and youth from DX Club as part of the Child Rights Centre participated in the development of the video, given that child participation, as one of the basic principles of the Convention on the Rights of the Child, is a very important component of the project. Since May 2020, members of DX Club have been educated on the international standards on child-friendly justice and empowered to advocate for their implementation in practice.

The results of the research “Child Friendly Justice – the Perspectives of Children and Youth” conducted by the Child Rights Center in the period from March to September 2020, indicate that children and youth from general population are not informed about the rights they have when in contact with the justice system. Thus, 44% of children and youth are not informed at all about the rights they have if they come into contact with the justice system or are partially informed (28%). Only 3% of respondents believe that children and youth are fully informed about their rights in case they come into contact with the justice system. The results indicate the importance of informing children and youth about the rights of the child in the judicial system, which was the reason for making this video.

The CRC has made the video as part of the project “Rights of the Children in Serbia – Improving Outcomes for Children in the Serbian Justice System – CRIS” implemented in cooperation with the International Rescue Committee (IRC) and ASTRA – Anti-Trafficking Action, with financial support of the European Union through the “The Rights, Equality and Citizenship” Programme.  

Watch video on the link.

Media coverage:

Novosti

Izazov

Povodom drugih šest meseci realizacije dvogodišnjeg projekta “Pozitivno roditeljstvo” koji Centar za prava deteta (CPD) sprovodi od 1. januara 2020. godine, uz finansijsku podršku EU u okviru programa Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava u Srbiji, CPD je objavio Bilten #2 kako bi informisao javnost o sprovedenim i planiranim aktivnostima. Projekat sufinansira Kancelarija za saradnju sa civilnim društvom Vlade RS, a sprovodi se uz podršku Pravosudne akademije i Republičkog zavoda za socijalnu zaštitu.

U periodu od jula do decembra 2020. godine, CPD je razvio programe za obuke profesionalaca u socijalnoj zaštiti i pravosuđu i održao dva treninga za trenere „Pozitivno roditeljstvo“ i „Razvod roditelja i zaštita dece“. Nakon obuka, CPD je obezbedio supervizijsku podršku trenera/ica, kako bi se dodatno osnažili da dalje sprovode programe podrške porodicama, koji stimulišu i jačaju veštine pozitivnog roditeljstva, kao i da postupaju u najboljem interesu deteta u slučaju visokokonfliktnog razvoda. Kao deo gorepomenutih treninga za treninge, CPD je izradio Priručnik za trenere/ice „Pozitivno roditeljstvo“ i Priručnik za trenere/ice „Razvod roditelja i zaštita dece“, koji su dostupni svim stručnjacima u oblasti socijalne zaštite i pravosuđa koji su zainteresovani da unaprede svoja znanja. Takođe su pripremljeni i Vodič za facilitatore „Pozitivno roditeljstvo“ i Vodič za facilitatore „Razvod roditelja i zaštita dece“, koji nude praktične savete i vežbe stručnim radnicima u oblasti socijalne zaštite i pravosuđa, i predstavljaju važnu alatku u daljem širenju znaja i veština tokom rada sa decom i porodicama. U cilju promocije principa pozitivnog roditeljstva među nastavnicima i roditeljima, CPD je održao 15 info sesija u školama širom Srbije. Pored toga, održana su dva sastanka praktičara na temu pozitvnog roditeljstva i zaštite dece u slučajevima visokokonfliktnih razvoda u Beogradu i Kragujevcu, koji su okupili predstavnike centara za socijalni rad, obrazovnih institucija, Zaštitnika građana, Republičkog zavoda za socijalnu zaštitu, nevladinih organizacija, donatorske zajednice, kao i akademike i druge profesionalce koji deluju u oblasti zaštite dece.

Kao jako važan budući resurs stručnim radnicima u socijalnoj zaštiti i pravosuđu, CPD je izradio platformu za e-učenje, na kojoj se nalaze dva programa: „Pozitivno roditeljstvo“ i „Razvod roditelja i zaštita dece“, koji nude korisne materijale u ovim oblastima: priručnike, vodiče, stručne tekstove, izveštaje i youtube snimke.

Pored toga, CPD je vodio kontinuiranu kampanju podizanja svesti o značaju pozitivnog roditeljstva i štetnim posledicama visokokonfliktnih razvoda na razvoj deteta putem saopštenja, na društvenim mrežama i u medijima.

U narednom periodu, između ostalog, predstoji izrada publikacije koja će sadržati iskustva dece tokom visokokonfliktnih razvoda, i njeno predstavljanje na konferenciji koja će okupiti profesionalce u oblasti zaštite prava deteta iz zemlje i regiona.

Više o tome, pogledajte u Biltenu #2.

An interview published on Confederation of European Probation website.

Hi, everyone. I am so pleased to be here today with you. I will try to tell you the story of my life, or better to say, how I almost lost my myself trying to have a normal life, first of a child, and then of a young girl.

My name is Magdalena. I am 20 years old, and I am from Serbia, a lovely place but with some injustice. That is why I decided to study law once I finished Grammar school. Now, I am at the second year of the Law Faculty. I am an active member of the Child Advisory Board established by the Child Rights Centre from Serbia, within the regional project FOCUS on my needs: Working together for children in criminal proceedings, which is implemented in the partnership with other European partners and coordinated by Terre des hommes Regional Office in Hungary.

Let me try lead you through the maze of my life.

So, first it started when I was a little girl. It was my first contact with justice system. My parents separated. My struggle started. I remember going from one social worker to another and kept answering their questions. A zillion of them! It was very exhausting. And very frustrating at the same time. They were focused on my parents’ story. I was thinking…and what about me, is there my story, or I am just a witness of my parents’ story. No one asked me how I felt.

When they finished their story, we went to the court. Yet another place of frustration! Still no one thinking about my feelings, my fears, my story. I felt so uncomfortable, scared, alone and lost. The judge decided that I should stay with my mother and live with her. And that I can see my father only at weekends which was a hard time for me.

I changed… Everything changed… My behaviour changed because of the situation and I was punished in the Grammar School for the things I did and the thing was that I acted like a bad child but no psychologist worked with me and I had to be alone with that and marked as a child with the bad behaviour. You can imagine how I felt.

It was just the beginning of my bad feelings and my loneliness in this struggle through the maze.

Once my dad and I were travelling to Austria. But at the Hungarian border, he was arrested for unpaid fine. And, again the same scenario, just other actors. This time police officers. They didn’t care about me, and I was just 13. My dad and I were 10 hours without food and water, because the focus again was on what my dad did, on his story, and I almost ended up in a place for homeless kids in Hungary. I was terrified. It was very traumatising. They didn’t call my mother. I again felt lost.

Teenage period was very difficult. Now I can see it better. Back in those days I just felt alone, scared, even angry and lost. When I was a teenager, it happened that I stole something from a store. It was a small thing and they said it was a little crime. I had a very uncomfortable situation at the store. The police officers were treating me very bad. They yelled at me and took me to the police station like the biggest criminal, and I was 17 and I didn’t know what I was doing. They took me to the police station, and they didn’t call my mother. I felt very uncomfortable sitting there with old people who did some crime and they’re yelling at me 4 hours. They were not acting professionally. They were angry with me, they sent me by Court to institution for teenagers who had problem with law where I was supposed to go occasionally.

Only there I met some psychologists who tried to help me. There were two professional psychologists who worked hard with me. And they did it. They helped me change my behaviour, they helped me deal with my trauma. A social worker was very nice to me and she worked so hard that I got through that traumatic maze of my life in the best possible way. As I finished my visits there, I stayed there for 2 years. My friends and I made a formal association to help kids like we were. I still go there and they still help me and talk to me and work with me even on those stuff that happened years ago.

One day, I will be a lawyer. One day there will be children whose parents will be separating. One day, I promise, no one will be suffering for my lack of understanding, for my lack of professionalism, for my negligence.

Thank you all!